Scenariusze transformacji energetycznej oraz cyfryzacja i digitalizacja w sektorze energetycznym, czyli pierwszy panel dyskusyjny drugiego dnia konferencji „Transformacja Energetyczna i Magazynowanie Energii”

Drugi dzień konferencji „Transformacja Energetyczna i Magazynowanie Energii 2025” otworzyły zagadnienia przyszłego kształtu sektora energetycznego w Polsce i Unii Europejskiej oraz rosnąca rola cyfryzacji w branży.

W trakcie pierwszego panelu dyskusyjnego prelegenci poruszyli tematy wieloetapowej transformacji energetycznej i wyzwań geopolitycznych z nią związanych, a następnie wskazali, w jaki sposób digitalizacja może przyspieszyć wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań. Dzięki temu uczestnicy konferencji mieli okazję usłyszeć dyskusje na temat zarówno teoretycznych scenariuszy rozwoju rynku energetycznego, jak i praktycznych narzędzi usprawniających zarządzanie energią, które już dziś rewolucjonizują branżę.

Scenariusze transformacji energetycznej według dr hab. Grzegorza Tchorka

Drugą część konferencji otworzyło wystąpienie dr. hab. Grzegorza Tchorka (prof. IEN), który przedstawił wielowariantowe prognozy dotyczące rozwoju polskiego i europejskiego sektora energetyki w perspektywie najbliższych dekad. Profesor zwrócił uwagę na kilka kluczowych czynników, kształtujących tempo zmian: od polityki klimatycznej UE, przez dostępność innowacyjnych technologii, aż po wyzwania ekonomiczne i społeczne. Podkreślił, że skuteczne przeprowadzenie transformacji wymaga strategicznego podejścia opartego na długofalowej wizji, wspólnej dla wielu interesariuszy – od administracji publicznej po biznes i naukę.

Wśród istotnych wniosków pojawiło się również zagadnienie niezależności surowcowej. Prof. Tchorek wskazywał, że zmiany geopolityczne oraz ograniczona dostępność niektórych zasobów sprawiają, iż kraje członkowskie UE coraz częściej muszą poszukiwać alternatywnych dróg zaopatrzenia w surowce energetyczne. W związku z tym rozwijanie OZE, magazynów energii oraz efektywnych technologii konwersji energii może odegrać kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego.

Cyfryzacja i digitalizacja w sektorze energetycznym

Kolejnym punktem programu był panel poświęcony cyfryzacji i digitalizacji w sektorze energetycznym, prowadzony przez Piotra Stanisławskiego, dziennikarza naukowego i technologicznego, współtwórcę bloga „Crazy Nauka”. Zaproszeni specjaliści: dr inż. Michał Izdebski (Instytut Energetyki – PIB), Bartłomiej Kalisiewicz (Ekovoltis Sp. z o.o.), Michał Lasocki (EEC Ventures), Piotr Obrycki (ELESTER Sp. z o.o.), Krzysztof Wybrański (ZPUE S.A.), jednogłośnie podkreślali znaczenie nowoczesnych narzędzi w zarządzaniu produkcją, przesyłem oraz konsumpcją energii.

Podczas panelu otwierającego padło pytanie, jak na tle innych państw europejskich prezentuje się aktualny poziom cyfryzacji rodzimego sektora energetycznego. Jak zauważył Krzysztof Wybrański (ZPUE SA), trudno o jednoznaczną ocenę, ponieważ poszczególne kraje obrały własne ścieżki rozwoju. Jego zdaniem nie jest jednak tak źle, jak niektórzy sądzą, choć Polska wciąż znajduje się daleko od modelowych wzorców brytyjskich czy niemieckich. Wybrański przywołał pojęcia „sterowalności” i „obserwowalności” sieci, które – dzięki nowym technologiom, takim jak systemy dynamicznego obciążania linii – pozwalają nie tylko monitorować, lecz także przewidywać faktyczne możliwości przesyłu energii.

Uczestnicy panelu zgodzili się, że cyfryzacja powinna postępować równolegle z rozwojem infrastruktury. Wskazywano, iż szeroko zakrojone opomiarowanie sieci może radykalnie poprawić wskaźniki ciągłości dostaw i ograniczyć częste w Polsce przerwy w zasilaniu. Jednocześnie zauważono, że przejście na sieci kablowe czy tzw. predictive maintenance (utrzymanie predykcyjne) wciąż postępuje zbyt wolno.

Nowe modele zarządzania energią

Jednym z głównych tematów była kwestia powszechnego wprowadzenia inteligentnych liczników, zwłaszcza na niskich poziomach napięć. Jak podkreślano, na tym polu pionierską rolę odgrywa Energa, która dysponuje około 70% wdrożeniem inteligentnego opomiarowania. W innych spółkach dystrybucyjnych proces ten jest mniej zaawansowany. Rozmówcy zwracali uwagę na potencjał, jaki tkwi w tych technologiach – przejrzyste dane z liczników mogą nie tylko ułatwić rozliczenia, lecz także pozwolić odbiorcom zrozumieć bieżące zużycie.

Pojawiło się porównanie do sektora bankowego, w którym przelewy stały się natychmiastowe i niezawodne, podczas gdy w energetyce wciąż zdarzają się opóźnienia i błędy w przesyłaniu danych. Dyskutanci podkreślali jednak, że zróżnicowanie technologiczne i konieczność rzeczywistego przesyłania fizycznej energii sprawiają, iż transformacja cyfrowa w tej branży jest bardziej skomplikowana.

Digitalizacja a cyberbezpieczeństwo

W rozmowach pojawił się przykład szybkiego rozwoju płatności bezgotówkowych w Polsce, który nastąpił niejako „z pominięciem” pewnych pośrednich etapów rozwoju. W bankowości przejście na wyższy poziom nowoczesnych usług przebiegło w naszym kraju wyjątkowo sprawnie, między innymi dlatego, że nie były potrzebne wieloletnie modernizacje starej infrastruktury. W opinii części panelistów w energetyce potencjalnie możliwy jest podobny „przeskok” – szczególnie gdyby udało się skutecznie uprościć system rozliczeń i przyspieszyć czas zmiany sprzedawcy. Uczestnicy zwracali uwagę, że dynamiczny postęp cyfryzacji nieodłącznie łączy się z koniecznością dbania o cyberbezpieczeństwo. W kontekście rosnącego zagrożenia atakami hakerskimi i napiętej sytuacji geopolitycznej sektor energetyczny staje się jednym z najważniejszych obszarów do zabezpieczenia. Podkreślano, że wszelkie luki czy zaniedbania w tej dziedzinie mogą prowadzić do realnych strat gospodarczych, a nawet zagrażać ciągłości zasilania całych regionów.

Sztuczna inteligencja i zarządzanie zasobami

W wielu wypowiedziach pojawiał się wątek wykorzystania sztucznej inteligencji, zwłaszcza w prognozowaniu produkcji z OZE i w planowaniu zużycia energii w czasie rzeczywistym. Mówiono o zaawansowanych systemach, które mogą przetwarzać dane pogodowe i obliczać optymalne obciążenie sieci, zwiększając efektywność oraz elastyczność całego systemu. Wspomniano też o potencjalnej automatyzacji prac wymagających dotąd udziału wykwalifikowanych specjalistów, np. robotach wspinających się na turbiny wiatrowe w celu przeprowadzania inspekcji.

Mimo istniejących trudności, paneliści byli zgodni, że Polsce nie brakuje innowacyjnych pomysłów i rozwiązań. Nowoczesne oprogramowanie do zarządzania energią, inteligentne liczniki, roboty konserwujące turbiny wiatrowe czy predykcyjne utrzymanie sieci to tylko przykłady narzędzi, które już teraz rewolucjonizują krajowy sektor energetyki. Ich dalsze wdrażanie ma pozwolić na skuteczną poprawę bezpieczeństwa dostaw, ograniczenie kosztów i łagodzenie skutków niestabilności rynku surowcowego. Wszystko wskazuje na to, że cyfryzacja – wsparta konsekwentnym rozwojem odnawialnych źródeł energii – będzie jednym z najważniejszych czynników kształtujących przyszłość całego systemu elektroenergetycznego.

Zarządzanie obciążeniem w sieci i infrastrukturą eMobility

Po dyskusji dotyczącej cyfryzacji i digitalizacji w sektorze energetycznym, uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać kolejnego prelegenta – Adriana Dałka z WAGO S.A. Choć nie odnosił się on bezpośrednio do tematów poprzedniego panelu, jego wystąpienie w naturalny sposób stanowiło kontynuację rozważań nad wykorzystaniem nowoczesnych technologii w zarządzaniu i stabilizowaniu sieci elektroenergetycznej. Dałek skoncentrował się na roli automatyki w optymalizowaniu infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, pokazując, że digitalizacja może znaleźć praktyczne zastosowanie w każdej warstwie współczesnych systemów energetycznych – od inteligentnego sterowania przepływem energii, aż po bieżącą współpracę z operatorami sieci. Na tym zakończył się pierwszy panel drugiego dnia konferencji.