Nie jest tajemnicą, że Krajowy System Elektroenergetyczny jest przestarzały i w obecnej kondycji nie jest w stanie udźwignąć ciężaru transformacji. Firma consultingowa Kearney szacuje, że obecne nakłady inwestycyjne powinny wzrosnąć czterokrotnie, aby osiągnąć zakładane cele w zakresie rozwoju OZE.
Raport firmy doradczej Kearney
Firma doradcza Kearney przygotowała raport pt. „Zielone horyzonty: Polska na drodze do zrównoważonej przyszłości”. Uwzględniono w nim plany inwestycyjne spółek energetycznych, które w nadchodzących latach mają zamknąć się kwotą 140 miliardów złotych. To zdaniem twórców zdecydowanie za mało, by zaspokoić potrzeby transformacji. Dokument pokazuje, że konieczne inwestycje winny wynosić od 200 do nawet 500 miliardów złotych.
Marcin Okoński partner w Kearney tak komentuje wyniki raportu: „Realnie oznaczałoby to wzrost rocznych inwestycji w dystrybucję i przesył z obecnego poziomu 7-8 miliarda złotych do 19-29 miliardów złotych. Z najbardziej ambitnych szacunków, w tym aktualizacji Polityki Energetycznej Polski 2040 wynika, że roczne nakłady inwestycyjne musiałyby wzrosnąć czterokrotnie, żeby osiągnąć poziom wymagany do udźwignięcia transformacji energetycznej”.
Kluczowa rola Operatorów Systemów Dystrybucyjnych
Polska ma olbrzymi potencjał do generacji zielonej energii. Decydują o tym zarówno sprzyjające warunki w zakresie nasłonecznienia, jak i powolnie rozwijająca się infrastruktura morskiej energetyki wiatrowej. Niestety dalsze działania w tym zakresie są często torpedowane przez ograniczenia sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. W dłuższej perspektywie może to wpłynąć na dalsze wzrosty cen energii elektrycznej, co nie pozostanie bez echa dla kondycji polskiej gospodarki.
Jako dowód autorzy raportu podają sytuację z lipca 2023 roku. Wtedy to różnice w cenie energii elektrycznej na rynku SPOT między Polską a Niemcami osiągnęły rekordowy poziom 200 złotych/MWh. Były to wynikiem braku konkurencyjności cenowej polskiego węgla oraz rosnących cen za uprawnienia do emisji CO2. Niestety wydatki ujęte w 10-letnim planie rozwoju Polskich Sieci Elektroenergetycznych na lata 2025-2034 w wysokości 64,3 miliarda złotych są niewystarczające.
Sieci są przestarzałe
Zgodnie z danymi Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) oraz Forum Energii aż 30-40% elementów KSE powstała ponad 40 lat temu. Warto w tym miejscu przypomnieć, że szacowany okres eksploatacji infrastruktury sieciowej obejmuje 30 lat. Tym samym znacząca część polskich sieci wymaga pilnej modernizacji lub budowy nowych urządzeń. Dalsze funkcjonowanie w obecnym systemie, biorąc dodatkowo pod uwagę zmieniający się miks energetyczny, z każdym dniem zwiększa ryzyko wystąpienia awarii.
Autorzy raportu nie mają wątpliwości „Tak długi okres eksploatacji nie sprzyja realizacji inwestycji w nowe jednostki wytwórcze w postaci elektrowni wiatrowych, jądrowych i instalacji solarnych”.
Skąd mogą pochodzić środki na modernizację infrastruktury energetycznej?
Mając świadomość, że środki krajowe są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb, należy poszukać innych źródeł finansowania. Potencjalną opcją dla PSE są inicjatywy w ramach KPO i Funduszu Modernizacyjnego. Polska ma szansę otrzymać nawet 115 miliardów złotych na przeprowadzenie transformacji energetycznej, a część tej kwoty z pewnością może trafić na optymalizację pracy sieci. Innym pomysłem na dokapitalizowanie są środki prywatne. Takie rozwiązanie jest dopuszczalne przez prawo energetyczne i stanowi wartość dodaną, która aktualnie jest praktycznie nieobecna w polskich realiach.
Raport „Zielone horyzonty: Polska na drodze do zrównoważonej przyszłości” ostrzega także, że nawet zdobycie tak dużych funduszy nie musi wcale oznaczać szybkiej i bezproblemowej modernizacji sieci. Problemem może być brak rąk do pracy, szczególnie w kontekście wysoko wykwalifikowanej kadry inżynierów i elektryków.
Źródło: PAP.