Globalna perspektywa energetyczna

McKinsey & Company opublikowało niedawno raport, w którym to opisuje długoterminową perspektywę energetyczną dla świata.  Raport przedstawia stanowisko doświadczonych ekspertów i praktyków z sektora energetycznego. Zdaniem autorów sektor ten przechodzi od pewnego czasu głębokie zmiany. Dlatego w raporcie spółki znajdujemy obszerny opis tego jak może wyglądać transformacja energetyczna po roku 2020. Raport uwzględnia 4 scenariusze. 

Rok 2021 będzie wyjątkowo istotny z punktu widzenia energetyki na na całym świecie. Żeby jednak uchwycić istotę stopniowo zbliżających się zmian trzeba odnieść się do tego, co działo się w roku poprzednim. Dokładnie opisuje to raport opublikowany w styczniu 2021 przez McKinsey & Company.

Autorzy raportu nawiązują do minionych wydarzeń, aby zarysować tło nadchodzących zmian w obszarze energetyki. Nie ulega wątpliwości, że rok 2020 przyniósł poważne wyzwania dla całego sektora energetycznego i nie tylko. W związku z pandemią koronawirusa i następującym po niej kryzysie gospodarczym wystąpiły pewne zakłócenia w krajobrazie energetycznym.

Zmiany w krajobrazie energetycznym

W pierwszej połowie 2020 roku różne branże i sektory, w tym również sektor energetyczny odczuwały dużą niepewność jaka panowała na świecie. Dlatego już na początku kryzysu mogliśmy zaobserwować nagły spadek popytu na surowce energetyczne. Konsekwencją tego był drastyczny spadek cen tych surowców. Ponadto z danych poddanych analizie przez McKinsey & Company wynika, że do końca marca 2020 roku ceny gazu osiągnęły poziom najniższy od 30 lat. Nie inaczej było w tym okresie w przypadku ropy naftowej. Jej ceny doznały największego jednodniowego spadku od 22 lat. Ceny surowców energetycznych zaczęły wykazywać częściowe odbicie dopiero po tym jak poszczególne gospodarki ponownie się otworzyły. Najlepiej wówczas z problemami poradziły sobie Chiny.  W Chinach końca września 2020 roku. popyt na surowce energetyczne wrócił do podobnego poziomu jaki przed ogłoszeniem stanu epidemii. W tym samym czasie Europa i Stany Zjednoczone odzyskały jedynie ok. 50% swoich wartości popytu sprzed spadku.

Chociaż popyt na energię stopniowo powraca do poziomów z 2019 roku to wydaje się, że skutki pandemii trwale zmieniły krzywe zapotrzebowania na energię. W perspektywie krótkoterminowej prognozy wykazują, że powrót do poziomów sprzed początku pandemii koronawirusa nastąpi w ciągu od jednego roku do czterech lat. Z kolei w dłuższej perspektywie kluczowymi czynnikami napędzającymi transformację energetyczną będą przeobrażenia, które miały miejsce przed pojawieniem się pandemii koronawirusa. Prawdopodobnie będą one kontynuowane. Jednak rozpoczęte działania będą realizowane stopniowo, wraz z wychodzeniem gospodarek i rynków energii z krótkoterminowego wpływu COVID-19. Dzięki temu nadchodzące dekady mogą przynieść gwałtowne przyspieszenie transformacji energetycznej. Wizję tą należy uznać za wysoce prawdopodobną, ponieważ wyniki wspomnianych przewidywań poparto i skonsultowano z wieloma ekspertami i praktykami zajmującymi się tematami związanymi z energetyką na całym świecie. Niewątpliwie wnikliwe analizowanie długoterminowych scenariuszy dla świata w zakresie energetyki w niepewnym otoczeniu jest teraz ważne i w pełni uzasadnione.

4 scenariusze energetyczne

W ramach raportu pracownicy spółki McKinsey & Company szczegółowo zbadali cztery scenariusze energetyczne. Każdy z nich rozpatrywali w kontekście globalnym. Do tych scenariuszy należą następujące przypadki:

• przypadek referencyjny – scenariusz, który przewiduje kontynuację istniejących trendów
• scenariusz przyspieszonej transformacji,
• ścieżka McKinsey 1,5°C,
• scenariusz opóźnionych przemian.

Wszystkie opisane w raporcie przypadki skupiają się na zachodzących zmianach. Dostarczają one wartościowych informacji na temat tego jak może ewoluować wypełnianie zapotrzebowania na energię w najbliższym czasie.

Scenariusz, który przewiduje kontynuację istniejących trendów opiera się on na zasadach ekstrapolacji. Głównie wyraża oczekiwania badaczy, że obecna ewolucja technologii oraz kluczowe trendy polityczne będą kontynuowane w znany nam sposób. 

Z kolei drugi scenariusz to scenariusz przyspieszonej transformacji. Zakłada on zbadanie dziesięciu możliwych zmian jakie mogą nastąpić w przyspieszonym tempie. 

Trzeci przypadek to ścieżka McKinsey 1,5°C. Jest to scenariusz opisujący działania, których zaplanowanie i skuteczne wdrożenie jest niezbędne do ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu 1,5°C. Jednocześnie pogląd ten wyraża głęboką nadzieję na ustabilizowanie klimatu w wyniku podejmowania tych działań. 

Ostatni z wymienionych scenariuszy to przypadek opóźnionych przemian. Ten scenariusz zwraca uwagę na to, że środki dotychczas podjęte z powodu sytuacji związanej z pojawieniem się COVID-19 w dużej mierze zawodzą. Innymi słowy, nie idą one w parze z zieloną polityką, która ma na celu stymulowanie przemiany energetycznej.

Oprócz tych czterech przypadków analitycy wyróżniają jeszcze dwa dodatkowe scenariusze ekonomiczne, które są wynikiem ich rozważań na temat niepewności ożywienia ekonomicznego. Autorzy raportu są przekonani, że – podobnie jak było dotychczas – korzystanie z ich profesjonalnych prognoz pomoże funkcjonować setkom klientów i wielu branżom na całym świecie. Tworzone przez nich analizy pokazują liderom biznesu jak należy poruszać się po zmianach zachodzących w systemach energetycznych.

Kluczowe kwestie w scenariuszu, który przewiduje kontynuację obecnych trendów 

1. Długoterminowy wpływ COVID-19 na popyt na surowce energetyczne jest niewielki

• Zapotrzebowanie na energię w rzeczywistości pocovidowej bardzo szybko wzrasta. Równocześnie wpływ zmian w zachowaniach spowodowanych kryzysem należy uznać za niewielki w porównaniu ze zmianami w technologii oraz postępem elektryfikacji.
• Prognozy wskazują, że pakiety stymulacyjne będą mieć zauważalny wpływ na kształtowanie systemów energetycznych w nadchodzących dziesięcioleciach.

2. Moc wygrywa, zaś wodór zmienia krajobraz energetyczny

• Zapotrzebowanie na energię elektryczną znacznie rośnie. Ten intensywny wzrost jest spowodowany zwiększoną elektryfikacją,.
• Mamy do czynienia z popularyzacją zielonego wodoru.
• Odnawialne źródła energii szybko się zwiększą i według szacunków będą stanowić połowę produkcji energii do 2035 roku. 

3. Popyt na paliwa kopalne nadal istnieje

• Szczyty zapotrzebowania na węglowodory wystąpiły wcześniej niż przewidywano (szczyty ropy w 2029 r. i gazu w 2037 r.)
• Paliwa kopalne nadal będą odgrywać ważną rolę w systemie energetycznym do 2050 roku. Są one napędzane wzrostem w takich dziedzinach, jak chemia i lotnictwo.

4. Zmiany zachodzą zbyt wolno, by zatrzymać ocieplenie na poziomie 1,5°C

• Przewiduje się, że globalna emisja gazów cieplarnianych spadnie tylko o ok. 25% do 2050 roku. Według autorów oznacza to ocieplenie na poziomie 3,5°C.
• Jeśli chcemy zatrzymać ocieplenie na poziomie ok. 1,5°C, to ścieżka wymaga większych ambicji i przyspieszonych wdrożeń na skalę globalną.

5. Przepływy inwestycyjne będą stabilne przez następne 15 lat

• Odnawialne źródła energii w strukturze inwestycji i energii rosną kosztem konwencjonalnych sposobów pozyskiwania energii. Mimo wszystko paliwa kopalne nadal mają dość duży udział w wytwarzaniu energii.
• Następująca transformacja energetyczna ma kilka punktów krytycznych. Monitorowanie przemian i śledzenie drogowskazów pomaga liderom biznesu ocenić kierunek i tempo zmian na przestrzeni nadchodzących zmian. Dzięki temu łatwiej im podejmować decyzje dotyczące przyszłości.

Eksperci i badacze są zgodni co do tego, że pakiety stymulacyjne mające wspomóc odbudowę gospodarki odegrają kluczową rolę w kształtowaniu systemów energetycznych w nadchodzących dziesięcioleciach. Analizy pozwoliły zwrócić uwagę na kilka ważnych tendencji, które stały się tematami wyróżniającymi się w tegorocznej edycji raportu. Są nimi takie tematy jak: dekarbonizacja, trendy na rynku energetycznym a kryzys wywołany przez COVID-19, aktualna rola różnych paliw w systemie energetycznym. Poniżej zamieszczamy ich krótki opis.

Rośnie tempo dekarbonizacji

Najnowsze dane wskazują, że rosnące tempo dekarbonizacji podyktowane jest tym, że świat szybko wyczerpuje pokłady węgla. Decydenci, liderzy biznesowi, inwestorzy, konsumenci i praktycznie wszyscy uczestnicy rynku energii wykazują coraz większe zaangażowanie w zakresie przekształcania systemów energetycznych. Mimo to prognozowana wielkość emisji dwutlenku węgla znajduje się daleko od celu jakim jest zatrzymanie globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C (niestety jest tak zarówno w scenariuszu przyjmującym kontynuowanie obecnego tempa zmian, jak i w przypadku przyspieszonej transformacji). Oznacza to, że konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań ograniczających wielkość emisji dwutlenku węgla – wdrożenie  ambitnych inicjatyw i skutecznych środków politycznych na poziomie globalnym. 

Trendy w energetyce odporne na COVID-19

Trendy jakie będą kształtować transformację energetyczną w nadchodzących latach wydają się być wyjątkowo odporne na kryzys, który zapoczątkowała pandemia koronawirusa. Na rynku energetycznym od jakiegoś czasu obecna jest tendencja spadku kosztów wykorzystania zasobów odnawialnych. Nie uległo to żadnej istotnej zmianie pomimo wystąpienia tak dużego kryzysu. Przewiduje się, że w wielu krajach połączenie taniej energii odnawialnej z nowoczesną technologią akumulatorów pozwoli jej na konkurowanie ceną z energią opartą na paliwach kopalnych. Jest też duże prawdopodobieństwo, że w ciągu najbliższych kilku lat pojazdy elektryczne uznamy za najbardziej korzystny i najbardziej ekonomiczny wybór. Analitycy zaznaczają, że ich popularność wzrośnie w różnych częściach świata. Zmiany mają zachodzić szybko. Wraz z produkcją nowych samochodów szybko rozwijana będzie towarzysząca im infrastruktura, miejsca ładowania, odpowiednio przystosowane serwisy itp. Podobnie wygląda sytuacja z wodorem – przewiduje się kontynuację i przyspieszenie realizacji związanych z nim planów.

Paliwa kopalne nadal istotne

Przewidywany szczyt popytu na ropę nastąpi pod koniec lat 20. a szczyt popytu na gaz w połowie lat 30., jednak utrzymanie obecnego tempa zmian oznacza, że i później paliwa kopalne pełnić będą istotną rolę w sektorze energetycznym.

Nasza ocena

Podsumowując, raport zawiera nowe elementy i refleksje dotyczące przyszłości systemu energetycznego. Jak zwykle dostarcza wiele wartościowej wiedzy i pokazuje aktualną sytuację na rynku energetycznym. W tegorocznym raporcie analizowane jest tempo przemian systemu w zupełnie nowym niż dotychczas kontekście. Są w nim też pełne rozdziały poświęcone istotnym tematom – m.in. wodorowi, wizji ścieżki McKinsey 1,5°C, prognozom popytu na węgiel i rozważaniom na temat jego miejsca i roli we współczesnej energetyce. Raport uwzględnia również niektóre inwestycje energetyczne. Wnikliwość i interesujący sposób przedstawienia poszczególnych tematów sprawia, że raport możemy potraktować nie tylko jako cenne źródło zawierające wiedzę na temat transformacji energetycznej, ale również jako ciekawą lekturę.

Jeżeli chcesz przyjrzeć się bliżej poszczególnym kwestiom omawianym w raporcie kliknij w interesujący Cię link!

1. Długoterminowo Covid ma niewielki wpływ na branżę energetyczną
2. Moc wygrywa a wodór zmienia krajobraz energetyczny
3. Przewidywany popyt na paliwa kopalne
4. Czy możliwe jest zatrzymanie globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C?
5. Wzrasta wykorzystanie OZE, ale nakłady finansowe na energię z paliw kopalnych pozostają na stałym poziomie

Zachęcamy do obserwowania naszej strony. Niedługo pojawi się tutaj dużo wartościowej i aktualnej wiedzy, przydatnej dla osób zawodowo związanych z branżą energetyczną oraz dla wszystkich zainteresowanych.

źródła: McKinsey & Company, Global Energy Perspective 2021, January 2021 pakiety