Bartłomiej Zysiński (Solartech): Sztuczna inteligencja da wiele możliwości operatorom farm PV
Partnerem publikacji jest firma Solartech
Solartech to generalny wykonawca elektrowni fotowoltaicznych w Polsce w formule EPC. Firma zrealizowała dotychczas ponad 100 farm fotowoltaicznych o łącznej mocy przekraczającej 240MW dla największych inwestorów OZE w Polsce. Obecnie realizuje projekty fotowoltaicznej o łącznej mocy ponad 150 MW.
Rozmawiamy z Bartłomiejem Zysińskim, prezesem SOLARTECH.
Jakie są główne korzyści płynące z integracji farm fotowoltaicznych z magazynami energii?
Po wielu latach dynamicznego rozwoju energetyka słoneczna w Polsce stała się znaczącym źródłem energii, w szczególności w sezonie generacyjnym. Moc zainstalowana we wszystkich źródłach PV w Polsce przekroczyła 17 GW na koniec 2023 r. W dniach o niskim zapotrzebowaniu na energię, czyli najczęściej w weekendy, operator systemu elektroenergetycznego musi ze względów bezpieczeństwa wydać polecenia wyłączenia farm fotowoltaicznych. Do takich sytuacji doszło już dwukrotnie na początku marca 2024 roku. Oznacza to, że już dziś projekty farm fotowoltaicznych powinny być rozwijane wraz z magazynami energii, co dotyczy także energetyki prosumenckiej – mikroinstalacje PV powinny być zsynchronizowane z przydomowymi magazynami energii.
Integracja farm fotowoltaicznych z magazynami energii przynosi wiele korzyści, które mogą znacząco wpłynąć na efektywność i ekonomikę produkcji zielonej energii. Korzyści pojawią się dla systemu elektroenergetycznego, ale też dla inwestora. Po pierwsze, magazyny energii mogą pomóc w stabilizacji sieci energetycznej przez magazynowanie nadwyżek bezemisyjnej energii. Po drugie, zwiększamy efektywności wykorzystania energii odnawialnej oraz inwestycji już dokonanych, unikając marnotrawstwa potencjału instalacyjnego, ale też wydatkowanych środków przez inwestorów.
Po trzecie, magazyny energii mogą pomóc w obniżeniu kosztów związanych z utrzymaniem stabilności sieci, poprawić bezpieczeństwo energetyczne w postaci płynnych dostaw energii oraz zwiększyć elastyczność systemu elektroenergetycznego. Podsumowując, integracja farm fotowoltaicznych z magazynami energii jest kluczowym elementem w kierunku budowania zrównoważonego i bezpiecznego systemu energetycznego, zdolnego sprostać rosnącemu globalnemu zapotrzebowaniu na energię, przy jednoczesnym minimalizowaniu wpływu na środowisko.
Kiedy magazyny energii staną się standardem przy farmach PV?
Ośmielę się powiedzieć, że to już się dzieje. Inwestorzy coraz częściej w projektach farm fotowoltaicznych sięgają po rozwiązanie hybrydowe, czyli łączą instalację z magazynem energii. To nie jest tylko zwykły trend technologiczny, ale kwestia ekonomiki projektów i patrzenia w przyszłość funkcjonowania inwestycji. W ten sposób inwestor może ograniczyć straty związane z potencjalnym wyłączaniem farm fotowoltaicznych, ale też sprawić, że inwestycja będzie jeszcze bardziej zrównoważona.
Co jest blokuje szerszą popularyzację takich rozwiązań – technologia, legislacja czy może coś innego?
Obecnie zdecydowanie jest to niedoinwestowana infrastruktura sieciowa, czyli ograniczenia w zakresie przyłączania farm fotowoltaicznych do sieci. Z roku na rok zwiększa się liczba odmów przyłączenia instalacji OZE do systemu sieciowego. Kolejna kwestia to oczywiście regulacje. Potrzebne są usprawnienia, a być może zachęty do inwestycji w instalacje hybrydowe, łączące moc wytwórczą z magazynem energii. Sama technologia magazynowania jest jeszcze zbyt droga, nie mniej obserwowany w ostatnich latach spadek kosztów jest obiecujący. Najprawdopodobniej będziemy widzieć trajektorię spadku kosztów technologii magazynowania energii na skutek tzw. efektu skali. Tu warto też wspomnieć o rozwijającej się technologii wodorowej, czyli elektrolizerów. Nadwyżki energii możemy przeznaczyć na produkcję zielonego wodoru, który następnie może być wykorzystany na rzecz dekarbonizacji np. procesów przemysłowych.
Dalszy rozwój wielkoskalowej fotowoltaiki jest w ogóle możliwy bez magazynów energii?
W mojej ocenie rozwój wielkoskalowej fotowoltaiki bez integracji z magazynami energii jest możliwy technicznie, ale magazyny już znacząco zwiększają efektywność, niezawodność i wartość energii wytwarzanej przez farmy fotowoltaiczne. W końcu po to transformujemy system energetyczny, aby korzystać z bezemisyjnej i taniej energii. Efektywność pracy farmy fotowoltaicznej polega na konsumowaniu energii, kiedy jest jej najwięcej. Wówczas ceny energii są niskie, co jest korzystne dla wszystkich odbiorców końcowych energii.
Co jest najtrudniejsze w procesie tworzenia systemu OZE + magazyn energii?
Dziś podstawą sprawnej instalacji hybrydowej są wysokiej jakości komponenty oraz dobrze zaprojektowany system IT
Wyzwaniem są z pewnością aspekty techniczne. Projektując instalację hybrydową, niezależnie od jej kombinacji technologicznej (np. farma PV + magazyny energii, lub farma PV + farma wiatrowa + magazyn energii), trzeba połączyć wszystkie elementy w jedną całość. Komponenty pochodzą z różnego rodzaju fabryk zlokalizowanych na całym świecie, także w Polsce.
Dziś podstawą sprawnej instalacji hybrydowej są wysokiej jakości komponenty oraz dobrze zaprojektowany system IT, który wspiera pracę i produkcję energii, jej magazynowanie, oraz pozwala na bieżący monitoring systemu OZE. To wszystko musi stworzyć sprawnie funkcjonujących obszar produkcji podłączony do systemu elektroenergetycznego. Żaden element w integracji nie może zawieść – to jest wyzwanie.
Jak wygląda taki proces w kompleksowym wykonawstwie Solartech?
Przede wszystkim skupiamy się na projekcie instalacji OZE. Jest to podstawa dalszych działań w zakresie realizacji projekty farmy fotowoltaicznej, jak i instalacji hybrydowej. Nie bez powodu na bieżąco monitorujemy rynek technologiczny i testujemy najnowsze rozwiązania, które zapewniają największą ekonomikę projektu OZE. Oczywiście, stawiamy na bezpieczeństwo i sprawność funkcjonowania instalacji. Im więcej pracy, dokładności i wiedzy włożymy na początku w projekt i zaplanowanie harmonogramu, tym sprawniej będzie realizowana inwestycja, nawet w trudnych warunkach gospodarczych, jakie obserwowaliśmy np. podczas pandemii COVID-19. Stawiamy na elastyczność oraz wiedzę i doświadczenie naszych ekspertów.
Planują Państwo ekspansję na inne rynki?
Skupiamy się na wzmocnieniu naszej pozycji na rynku, ale „nigdy nie mów nigdy”, jeśli chodzi o rynki zagraniczne. Mamy dużą wiedzę w zakresie dewelopmentu farm fotowoltaicznych w Polsce, sięgającą od regulacji po wiedzą inżynieryjną. Mamy już dziś duże ambicje i cele, które konsekwentnie realizujemy.
Synergia OZE i magazynów energii to dla Was z pewnością sposób na dostosowanie się do postępującej transformacji energetycznej. Jakie trendy obserwuje i wdraża Solartech?
W projektowaniu farm fotowoltaicznych standardem są już moduły bifacjalne, czyli zbierające promieniowanie z dwóch stron modułu. To podnosi efektywność produkcji, co oznacza, że z tego samego obszaru można uzyskać o wiele większy wskaźnik produkcji energii słonecznej. Innym trendem są oczywiście wszelkiego rodzaju rozwiązania z obszaru IT i cyberbezpieczeństwa, które są podstawą funkcjonowania instalacji OZE, ale też pozwolą monitorować jej funkcjonowanie i wykrywać potencjalne usterki. Oczywiście, tak jak w innych obszarach, coraz częściej dyskutuje się o roli sztucznej inteligencji w rozwoju sektora energetyki słonecznej. Dziś trudno wskazać na sprawdzone rozwiązania, jednak wydaje się, że w najbliższych latach sztuczna inteligencja będzie już na stałe wspierać operatorów farm fotowoltaicznych w zakresie monitorowania, prognoz i analizy danych. Kolejny trend to digital twin, czyli cyfrowy bliźniak danej instalacji. Obecnie jeszcze nowum w sektorze, ale sama branża, w tym projektanci, coraz częściej przyglądają się rozwiązaniu.