Prawo i podatki a fotowoltaika. Przegląd orzecznictwa sądów administracyjnych

Eksperckim okiem

Zespół prawny redakcji e-magazyny.pl

Dzisiejsza publikacja traktuje o szeroko rozumianych zagadnieniach prawnych związanych z funkcjonowaniem farm fotowoltaicznych w Polsce. W dalszej części wpisu przedstawimy nasze zestawienie ciekawych tez orzeczniczych, które dostarczają wielu informacji praktycznych odnośnie farm fotowoltaicznych w kontekście obowiązujących przepisów prawa. Zagadnienia te obejmować będą zarówno aspekty prawne oraz podatkowe.

W tym miejscu warto jest wyjaśnić, że analiza orzecznictwa dostarcza nam wielu informacji na temat tego, jak należy interpretować konkretne przepisy, jak jest właściwie stosować oraz dzięki tej wiedzy mamy pełną świadomość tego jakie konsekwencje prawne związane są z poszczególnymi zachowaniami w szeroko rozumianej branży związanej z farmami fotowoltaicznymi w Polsce.

Ogromne znaczenie orzecznictwa – szczególnie na poziomie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkich Sądów Administracyjnych polega na tym, że przywołane tezy:

• w syntetyczny sposób wyjaśniają często zawiłe zagadnienia prawno-podatkowe;
• dostarczają nieocenionej wiedzy na temat wskazówek interpretacyjnych poszczególnych przepisów prawa;
• są pomocne w sporze z różnego rodzaju podmiotami (pomiędzy partnerami biznesowymi, pomiędzy inwestorem a organem etc.);
• dostarczają silnych argumentów;
• otwierają pole do konstruktywnej polemiki na konkretny temat;
• są niezwykle ważne zarówno dla praktyków oraz teoretyków prawa;
• są ciekawą materią, która może zainteresować również ludzi, którzy nie są zawodowo związani z poruszaną problematyką.

Przedmiotowa publikacja podzielona została na trzy główne tematy, które zostały doprecyzowane i rozbite na mniejsze zagadnienia w zależności od zapotrzebowania merytorycznego danej tematyki. Główne tematy publikacji to:

1. Wprowadzenie do zagadnienia

2. Przegląd najciekawszych w naszej ocenie tez orzeczniczych, związanych z farmami fotowoltaicznymi w Polsce (kwestie prawne i podatkowe)

3. Podsumowanie

Prawo i podatki a fotowoltaika – wprowadzenie do zagadnienia

Tematyka funkcjonowania farm fotowoltaicznych może i często budzi uzasadnione wątpliwości – to właśnie na kanwie pojawiających się w praktyce problemów prawnych, powstał przedmiotowy wpis. Wyjaśnimy w nim wybrane przez nas zagadnienia prawno-podatkowe, które mają istotne znaczenie dla zarówno zrozumienia tematyki funkcjonowania w sferze prawnej farmo fotowoltaicznych oraz dla poznania linii orzeczniczej w tym zakresie.

Wiele problemów prawnych zostaje wyjaśnionych właśnie na poziomie sądów administracyjnych. Bezsporna ogromna dawka wiedzy, z którą przychodzi do nas bogate orzecznictwo w zakresie poruszanego tematu, pozwala nam na wybór najistotniejszych w naszej ocenie tez, których znajomość z całą pewnością przyczyni się wzbogacenia warsztatu i wiedzy naszych Czytelników. Przywołane przez nas tezy są również silną dawką argumentacji w przypadku ewentualnych sporów na płaszczyźnie związanej z prawnymi aspektami funkcjonowania farm fotowoltaicznych w Polsce. Zachęcamy do otwartej polemiki i dialogu odnośnie farm fotowoltaicznych, przywołanych przepisów, tez orzeczniczych etc.

Zachęcamy również do konstruktywnej krytyki oraz przedstawienia własnych rozważań na temat przywołanych tez. Praktyczne podejście do poruszanych problemów pozwala nam na wypracowanie alternatywnych spojrzeń na konkretne tematy, pozyskanie innych argumentów oraz realne otwarcie się na szersze spojrzenie na poruszaną problematykę.

Farmy fotowoltaiczne są niezwykle popularne w naszym kraju, szczególnie w kontekście szeroko rozumianej transformacji energetycznej. Zielona energia pozyskiwana z energii słonecznej stała się w Polsce bardzo popularna. Wraz z rosnącą popularnością pojawiły się również problemy natury prawno-podatkowej, które w pewnym stopniu zostaną wyjaśnione w dalszej części przedmiotowej publikacji.

Przegląd najciekawszych w naszej ocenie tez orzeczniczych, związanych z farmami fotowoltaicznymi w Polsce (kwestie prawne i podatkowe)

W tym miejscu w pełni zasadnym jest przywołanie najciekawszych w naszej ocenie tez orzeczniczych związanych z szeroko rozumianą tematyką farm fotowoltaicznych. Poniższy przegląd obejmuje tezy pochodzące z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkich Sądów Administracyjnych.

Wyjaśnienie – nawet jeżeli wybrane tezy z uwagi na zmienione przepisy prawne, nie są już aktualne to zasadność ich przytoczenia wynika z tego, że mogą być pomocne w toczących się już sporach z czasów, w których obowiązywały te przepisy. Dodatkowo należy wskazać, że takie tezy dostarczają nam bezcennych informacji związanych z kierunkiem interpretacyjnym, który co do zasady jest tożsamy (w przypadku wybranych zagadnień związanych z farmami fotowoltaicznymi). Analiza tez, które obejmują stan prawny z poprzednich lat również jest korzystna z perspektywy zrozumienia zagadnień związanych z farmami w Polsce.

Farma fotowoltaiczna a urządzenie infrastruktury technicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 marca 2019 r., sygn. akt: II SA/Go 63/19:

„Elektrownia słoneczna, tj. wytwarzająca energię elektryczną ze źródła odnawialnego instalacja fotowoltaiczna, o mocy przekraczającej 100 kW, nie stanowi urządzenia infrastruktury technicznej, o którym mowa w art. 61 ust. 3 u.p.z.p. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla takiej inwestycji jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia warunków określonych w art. 61 ust. 1 pkt 1-5 tej ustawy.”.

Farma fotowoltaiczna jako urządzenie infrastruktury technicznej. Brak wymogu zapewnienia odbioru wyprodukowanej energii jako przesłanki wydania decyzji o warunkach zabudowy – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 20 lutego 2018 r., sygn. akt: II SA/Bk 940/17:

„W sprawie o warunki zabudowy, w której kwalifikacja spornej inwestycji decyduje o zakresie niezbędnego postępowania wyjaśniającego, zaś w wydanej decyzji kasacyjnej organ odwoławczy odmiennie niż organ pierwszej instancji dokonał tej kwalifikacji, wypowiedź sądu (rozpoznającego sprzeciw od decyzji kasacyjnej) o prawidłowości kwalifikacji spornej inwestycji nie stanowi naruszenia zasad orzekania na podstawie art. 64e ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.).”.

„Inwestycję w postaci farmy fotowoltaicznej należy kwalifikować jako urządzenie infrastruktury technicznej.”.

„Przepis art. 61 ust. 1 pkt 3 u.p.z.p. nie zawiera warunku zapewnienia odbioru wyprodukowanej energii.”.

„Inwestycja, jaką jest farma fotowoltaiczna, stanowi urządzenie infrastruktury technicznej, o którym mowa w art. 61 ust. 3 u.p.z.p.”.

Instalacja fotowoltaiczna a zasada dobrego sąsiedztwa – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2023 r., sygn. akt: II OSK 805/23:

„Lokalizacja farmy fotowoltaicznej dokonywana na podstawie przepisów u.p.z.p., niezależnie od jej mocy, zgodnie z art. 61 ust. 3 tej ustawy nie wymaga oceny przesłanki zasady dobrego sąsiedztwa oraz dostępu do drogi publicznej.”.

Realizacja farmy fotowoltaicznej jako usługa kompleksowa – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. akt: I SA/Gl 1184/20:

„Realizacja farmy fotowoltaicznej pod klucz stanowi jedną całość merytoryczną i ekonomiczną.”.

Opodatkowanie farmy fotowoltaicznej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2023 r., sygn. akt: III FSK 24/23:

„Grunt pomiędzy panelami, jak również pomiędzy panelami a ogrodzeniem należy kwalifikować jako zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, a zatem niezbędny do osiągniecia zamierzonego rezultatu, tj. instalacji i eksploatacji farmy fotowoltaicznej w celu pozyskiwania energii elektrycznej.”.

Opodatkowanie farmy fotowoltaicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 marca 2023 r., sygn. akt: I SA/Gd 1071/22:

„Powierzchnia gruntu, na której znajdują się panele fotowoltaiczne, jak również infrastruktura towarzysząca podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości z zastosowaniem stawek właściwych dla gruntów związanych z prowadzeniem tej działalności. Przy czym nie tylko przestrzenie pomiędzy panelami należy traktować jako zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, jako element gruntów niezbędny i wykorzystywany do osiągnięcia zamierzonego rezultatu jakim jest instalacja i eksploatacja farmy fotowoltaicznej w celu pozyskiwania energii elektrycznej, ale także pozostałą ogrodzoną przestrzeń, na której znajduje się farma fotowoltaiczna.”.

„Budowa paneli, które są elementami krzemowych płyt półprzewodnikowych zamocowanymi do gruntu za pomocą specjalnego systemu kotew, palowania, czy płyt betonowych, oraz funkcja jaką spełniają – zamiana energii słonecznej na elektryczną, sprawiają że należy za budowle uznać jedynie ich części budowlane. W konsekwencji w takim zakresie podlegają podatkowi od nieruchomości. Jednakże części te nie ograniczają się jedynie do samych fundamentów. Obejmują też konstrukcję nośną na tych fundamentach zamocowaną – w postaci stołów wsporczych. Te elementy – w przeciwieństwie do samych paneli – tworzą całość techniczno-użytkową, bo stanowią całość także pod względem technicznym (wykonane są według tej samej techniki).”.

Ustalenie warunków zabudowy dla farmy fotowoltaicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 maja 2023 r., sygn. akt: II SA/Gl 487/23:

„Ponieważ ustalenie warunków zabudowy dla farmy fotowoltaicznej nie wymaga spełnienia warunku dobrego sąsiedztwa, to tym samym zbędnym jest przeprowadzanie analizy, o której jest mowa w art. 61 ust. 5a u.p.z.p., a więc i wyznaczanie obszaru analizowanego.”.

Inwestycja polegająca na instalacji farmy fotowoltaicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 19 stycznia 2018 r., sygn. akt: II SA/Kr 1361/17:

„Inwestycji polegającej na instalacji naziemnego systemu fotowoltaicznego służącego do komercyjnego wytwarzania energii elektrycznej nie można zaliczyć do kategorii urządzeń infrastruktury technicznej w rozumieniu art. 61 ust. 3 u.p.z.p.”.

„Realizacja inwestycji w postaci instalacji (farmy) fotowoltaicznych, powodującej zmianę zagospodarowania terenu, możliwa jest tylko na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego.”.

Opodatkowanie gruntu pod farmą fotowoltaiczną – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 kwietnia 2021 r., sygn. akt: I SA/Sz 216/21:

„eżeli działka gruntowa o pow. 2 ha, która jest w posiadaniu przedsiębiorcy, pozostaje w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i na niej ma zostać wybudowana farma fotowoltaiczna, to cała działka gruntowa powinna być opodatkowana według zasad przewidzianych dla gruntów „związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.o.l. Nie ma zatem znaczenia okoliczność, że przedmiotem zabudowy tej działki będzie maksymalnie 30% gruntu i ta część gruntu będzie wyłączona z produkcji rolnej, pozostała natomiast część gruntu będzie niezajęta na infrastrukturę techniczną, pozostanie gruntem rolnym, na którym będą zasiane trawy.”.

Opodatkowanie gruntu pod farmą fotowoltaiczną – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 8 czerwca 2021 r., sygn. akt: I SA/Rz 287/21:

„O tym, że cała powierzchnia spornych gruntów została zajęta na prowadzenie działalności gospodarczej, a nie tylko w rzucie poziomym pod panelami, czy w odniesieniu do powierzchni zabudowy, świadczy szereg okoliczności. Przede wszystkim fakt, że cała powierzchnia nieruchomości, na której znajduje się infrastruktura farmy fotowoltaicznej została ogrodzona, co jednoznacznie świadczy o wyodrębnieniu tego terenu. Z wizualizacji załącznika do umowy dzierżawy wynika, że urządzenia rozplanowane, rozlokowane zostały z wykorzystaniem całej nieruchomości z zachowaniem w miarę równomiernych odstępów pomiędzy poszczególnymi rzędami paneli. Jest oczywiste, że przestrzeń ta (odstępy między panelami) warunkuje właściwe wykorzystanie paneli celem wytworzenia energii, dostęp do nich w celu konserwacji, kontroli czy naprawy. Poza tym skarżące zezwoliły dzierżawcy na wchodzenie, wjeżdżanie pojazdami na grunt stanowiący przedmiot dzierżawy w celu dokonania wszelkich niezbędnych czynności pomiarowych oraz innych czynności faktycznych zmierzających bezpośrednio do realizacji urządzeń wytwórczych. Skarżące zobowiązały się wydać dzierżawcy w posiadanie całą nieruchomość oraz powstrzymać od sadzenia tam drzew czy krzewów, poza tymi, które istniały już w chwili zawarcia umowy. W świetle powyższego nie można przyjąć, że tylko grunt znajdujący się bezpośrednio pod panelami bierze udział w wytwarzaniu energii, ale w tym celu wykorzystywany jest także pozostały grunt, umożliwiając sprawne i efektywne wykorzystanie paneli.”.

Opodatkowanie gruntu pod farmą fotowoltaiczną – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 9 września 2021 r., sygn. akt: I SA/Ke 235/21:

„Także grunt pomiędzy panelami, jak też pomiędzy panelami a ogrodzeniem, należy traktować jako zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, jako niezbędny i wykorzystywany do osiągnięcia zamierzonego rezultatu jakim jest instalacja i eksploatacja farmy fotowoltaicznej w celu pozyskiwania energii elektrycznej.”.

„Grunty sklasyfikowane w ewidencji jako tereny przemysłowe, przez które przebiegają urządzenia przeznaczone do przesyłu energii elektrycznej lub są zajęte na pasy technologiczne oraz strefy bezpieczeństwa zapewniające właściwą eksploatację tych urządzeń, nie będąc na podstawie art. 1a ust. 2a pkt 4 u.p.o.l. związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie mogą być opodatkowane według stawki określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.o.l. (stawka dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej). Należy je opodatkować zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 1a ust. 2a pkt 4 u.p.o.l. (według stawki przewidzianej dla gruntów pozostałych).”.

Warunki budowy farmy fotowoltaicznej – instalacji OZE – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 30 marca 2023 r., sygn. akt: II SA/Sz 230/23:

„W świetle art. 61 ust. 3 u.p.z.p., art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.z.p. nie ma zastosowania do instalacji OZE. Przepis art. 10 ust. 2a u.p.z.p. normuje wyłącznie problematykę umieszczenia w studium zapisów o wyznaczeniu obszarów, na których rozmieszczane będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii i nie znajduje zastosowania do instytucji warunków zabudowy. Studium jest bowiem aktem polityki przestrzennej o charakterze wewnętrznym, wiążącym wyłącznie organy gminy przy opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nie wiąże przy wydaniu decyzji ustalającej warunki zabudowy, gdyż ustalenia studium nie mogą stanowić jej podstawy.”.

Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości gruntów rolnych, nad powierzchnią których zlokalizowane zostaną panele fotowoltaiczne i na których nie będą zlokalizowane elementy budowlane farmy fotowoltaicznej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 marca 2023 r., sygn. akt: III FSK 1019/22:

„Powierzchnia gruntu, na której znajdują się panele fotowoltaiczne, jak również infrastruktura towarzysząca podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości z zastosowaniem stawek właściwych dla gruntów związanych z prowadzeniem tej działalności. Istotne w tym względzie staje się stwierdzenie Sądu pierwszej instancji odnoszące się do pełnego wykorzystania potencjału paneli, które wymaga na tyle dużych odstępów, aby panele te nie zaciemniały się wzajemnie. Stwierdzenie to, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowi potwierdzenie właściwego sposobu rozumienia przesłanki zajęcia gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej, a zatem z uwzględnieniem rodzaju i specyfiki danej działalności. Jednocześnie zachodzi konieczność zabezpieczenia wolnej przestrzeni dla prowadzenie różnych czynności, tj. porządkowych, naprawczych czy konserwacyjnych, a przy tym na tych gruntach nie jest wyłączona możliwość prowadzenia innego rodzaju działalności, w tym rolniczej, a zatem prowadzonej przy okazji.”.

Opodatkowanie paneli fotowoltaicznych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt: I SA/Sz 760/17:

„Panele fotowoltaiczne są budowlami w rozumieniu przepisów art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.”.

Ogniwa fotowoltaiczne a podstawa opodatkowania – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2020 r., sygn. akt: II FSK 2042/18:

„Ogniwa fotowoltaiczne wraz ze stołami konstrukcyjnymi oraz innymi elementami farmy tworzą całość użytkową, ale nie tworzą całości technicznej, gdyż są wykonane według innej techniki. Stoły konstrukcyjne wraz z ich mocowaniem w ziemię to budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 p.b., gdyż stanowią wymienione tam części budowlane urządzeń technicznych. Same ogniwa fotowoltaiczne rzeczywiście nie wchodzą w skład podstawy opodatkowania.”.

Lokalizacja farmy fotowoltaicznej aa ocena przesłanki zasady dobrego sąsiedztwa oraz dostępu do drogi publicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 stycznia 2023 r., sygn. akt: II SA/Gd 701/22:

„Nowelizację art. 61 ust. 3 u.p.z.p. trzeba postrzegać systemowo jako realizację celów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych Jednym z celów tej dyrektywy, który został uprzednio również wyrażony w Dyrektywach 2009/28/EC oraz 2001/77/EC, jest zalecenie uproszczenia i skrócenia procedur administracyjnych dotyczących realizacji inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii. Każdy krok w celu zwiększenia dostępności energii słonecznej ma fundamentalne znaczenie w transformacji polityki energetycznej i zmniejszenia uzależnienia od tradycyjnej energii jak i ochronę klimatu. Wdrożenie technologii fotowoltaiki słonecznej i energii słonecznej termicznej daje szanse przynoszenia obywatelom i przedsiębiorstwom korzyści, tak w zakresie ochrony klimatu, jak i korzyści ekonomiczne. Wykorzystanie energii słonecznej, w połączeniu z efektywnością energetyczną, stanowi sposób na ochronę obywateli i przedsiębiorców przed zmiennością cen paliw kopalnych. Te fundamentalne wartości leżące u podstaw ograniczenia barier w rozwoju instalacji fotowoltaicznych w pełni uzasadniały odejście od zawartej w art. 61 ust. 1 pkt 1 u.p.z.p. ustawowej zasady kontynuacji, mającej na celu zapewnienie ładu przestrzennego, z której wynikałaby dopuszczalność realizacji takich inwestycji tylko w sąsiedztwie zabudowy przemysłowej.”.

„Brak rozmieszczenia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy zainstalowanej większej niż 500 kW nie wyłącza a priori dopuszczalności ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla takiej inwestycji. Jest to podyktowane tym, że stosownie do art. 9 ust. 4 u.p.z.p. ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Jeżeli jednak studium nie jest aktem prawa miejscowego, co wynika z art. 9 ust. 5 u.p.z.p., to jego zapisy nie są wiążące dla organu na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Z uwagi na powyższe art. 10 ust. 2 u.p.z.p., jak i art. 15 ust. 3 pkt 3a u.p.z.p. nie mogą stanowić podstaw normatywnych, które powinny być uwzględniane przy ustalaniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.”.

„Lokalizacja farmy fotowoltaicznej dokonywana na podstawie przepisów u.p.z.p. niezależnie od jej mocy, zgodnie z art. 61 ust. 3 tej ustawy nie wymaga oceny przesłanki zasady dobrego sąsiedztwa oraz dostępu do drogi publicznej.”.

Panele fotowoltaiczne a kolektor słoneczny – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 października 2015 r., sygn. akt: II OSK 372/14:

„Panele fotowoltaiczne zmieniają energię promieniowania słonecznego w energię elektryczną, a uzyskaną energię elektryczną tą drogą można nie tylko zużywać na bieżąco, magazynować, ale również sprzedawać, w zależności od rodzaju instalacji. W przeciwieństwie do tego kolektory słoneczne to urządzenia do konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło. Tym samym nie można w żadnym wypadku mówić o tożsamości paneli fotowoltaicznych i kolektora słonecznego.”.

Panele fotowoltaiczne jako budowla – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt: I SA/Op 327/13:

„Panele (ogniwa) fotowoltaiczne służą wytwarzaniu energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną. Kolektory słoneczne służą zamianie energii promieniowania słonecznego w ciepło. Bezpodstawne jest twierdzenie organu podatkowego, iż panele (ogniwa) fotowoltaiczne spełniają warunek akcesoryjności wobec obiektów budowlanych elektrowni słonecznej oraz ich technicznego związania z tymi obiektami.”.

Uwaga – ciekawe stanowisko zaprezentowane przez SKO we Wrocławiu! Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla zabudowy systemami fotowoltaicznymi. Charakter karty informacyjnej przedsięwzięcia. Wyrażenie przez organy współdziałające sprzecznych opinii w przedmiocie oceny oddziaływania na środowisko – postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 10 lutego 2020 r., sygn. akt: SKO 4136/3/20:

„Jeśli w toku postępowania w sprawie kwalifikacji przedsięwzięcia do oceny oddziaływania na środowisko okaże się, że podstawowe informacje zawarte w karcie informacyjnej przedsięwzięcia nie pozwalają na jednoznaczne określenie jego oddziaływania na środowisko i organ właściwy wyraża wolę otrzymania danych szczegółowych, które zawarte mogą zostać tylko w raporcie o oddziaływaniu na środowisko, ma prawo stwierdzić potrzebę przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i nałożyć obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. W żadnym bowiem wypadku nie można doprowadzać do sytuacji, w której karta informacyjna przedsięwzięcia staje się na żądanie organu quasi-raportem o oddziaływaniu na środowisko.”.

„Kwalifikacja przedsięwzięcia do oceny oddziaływania na środowisko winna mieć charakter zobiektywizowany i wynikać nie tylko z twierdzeń strony. Karta informacyjna przedsięwzięcia, podobnie jak i raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, jest bowiem dokumentem prywatnym, będącym dowodem w sprawie administracyjnej, przedkładanym przez inwestora. Podlega więc takiej samej ocenie jak inne dowody, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, wynikającą z art. 80 k.p.a.”.

„Nie można przyjąć założenia, że zabudowa systemami fotowoltaicznymi (wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą) co do zasady nie oddziałuje na środowisko, lecz wręcz jest mu przyjazna. Jeśliby tak było, tego typu instalacje nie zostałyby wymienione w rozporządzeniu kwalifikacyjnym.”.

„Kryterium kwalifikującym do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko jest w przypadku farm fotowoltaicznych powierzchnia zabudowy, tak jak w przypadku innej zabudowy przemysłowej. Zatem im ta powierzchnia jest większa, tym wnikliwiej należy analizować kryteria wskazane w art. 63 ust. 1 ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku, wśród których na pierwszym miejscu wymieniono skalę przedsięwzięcia i wielkość zajmowanego terenu.”.

„Organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej zobowiązany jest uwzględnić łącznie wszystkie kryteria wskazane w art. 63 ust. 1 ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku, które realnie w rozpatrywanej przezeń sprawie mogą wystąpić. Orzekając o kwalifikacji przedsięwzięcia do oceny oddziaływania, organ właściwy może z nich wybrać – jako najważniejsze – tylko niektóre, np. skalę inwestycji oraz odległość terenów zamieszkanych. Orzekając na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku, organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej działa bowiem w ramach uznania administracyjnego. Może bowiem wybrać jedną ze wskazanych przez ustawodawcę dróg: orzec o obowiązku oceny oddziaływania na środowisko lub stwierdzić brak takiej potrzeby. Nie ma przy tym absolutnie mowy o jakimkolwiek bezwzględnym związaniu organu właściwego twierdzeniami zawartymi w karcie informacyjnej przedsięwzięcia.”.

„Opinia jest najsłabszą formą współdziałania pomiędzy organami administracji publicznej i nie ma charakteru wiążącego dla organu wydającego postanowienie w przedmiocie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W sytuacji wyrażenia sprzecznych opinii przez organy współdziałające organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej może przychylić się do stanowiska jednego z tych organów.”.

Uwzględnienie w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym norm ochrony środowiska w kontekście planowanej farmy fotowoltaicznej na gruncie – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 października 2022 r., sygn. akt: II OSK 1357/21:

„Granice uznania administracyjnego wyznaczają właśnie normy zadaniowe wynikające tak z Konstytucji, upzp oraz uogrl. Zagadnienie zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na grunty inwestycyjne jest jednym z fundamentów polityki przestrzennej państwa, która musi uwzględniać wyrażoną w art. 5 Konstytucji RP zasadę zrównoważonego rozwoju. Kształtowanie polityki przestrzennej przez gminę jest zadaniem publicznym, które jest realizowane w oparciu o zasady wyrażone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Warto przywołać w tym miejscu art. 1 ust. 2 pkt 3 tej ustawy mówiący, że w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych. Natomiast z art. 3 ust. 1 uogrl wynika, że ochrona gruntów rolnych polega w szczególności na ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne. Nie można zatem zgodzić się z Sądem I instancji, że art. 3 ust. 1 uogrl nie może stanowić samodzielnej podstawy do oceny zasadności realizacji określonych inwestycji na gruntach rolnych.”.

Stawka VAT dla kompleksowej usługi związanej z budową elektrowni fotowoltaicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 22 lutego 2023 r., sygn. akt: I SA/Ol 608/22:

„Usługa (świadczenie kompleksowe) sprzedaży praw do projektu elektrowni fotowoltaicznej i świadczeń dodatkowych objęta jest 23% stawką VAT.”.

Ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu zagospodarowania terenu i budowie farmy fotowoltaicznej o mocy do 16 MW – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 29 listopada 2023 r., sygn. akt: II SA/Gd 434/23:

„Urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy zainstalowanej większej niż 500 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, muszą zostać rozmieszczone w studium, aby później ich dopuszczalna lokalizacja została wprowadzona w planie miejscowym, o ile oczywiście taki plan zostanie uchwalony. Okoliczność, że gmina w studium planuje przeznaczyć dany teren pod określoną zabudowę, nie ma jakiegokolwiek znaczenia dla dopuszczalności wydania warunków zabudowy. Prowadzi to zaś do konkluzji, iż brak rozmieszczenia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy zainstalowanej większej niż 500 kW nie wyłącza a priori dopuszczalności ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla takiej inwestycji. Jest to podyktowane tym, że stosownie do art. 9 ust. 4 u.p.z.p. ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Jeżeli jednak studium nie jest aktem prawa miejscowego, co wynika z art. 9 ust. 5 u.p.z.p. to jego zapisy nie są wiążące dla organu na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Z uwagi na powyższe art. 10 ust. 2 u.p.z.p. jak i art. 15 ust. 3 pkt 3a u.p.z.p. nie mogą stanowić podstaw normatywnych, które powinny być uwzględniane przy ustalaniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.”.

Uzgodnienie projektu decyzji o warunkach zabudowy dla zamierzenia inwestycyjnego – budowy instalacji wolnostojących paneli fotowoltaicznych na gruntach rolnych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 października 2022 r., sygn. akt: II OSK 1554/21:

„Zgodnie z art. 53 ust. 4 pkt 6 u.p.z.p. uzgodnienie jest wymagane w stosunku do wszystkich gruntów wykorzystywanych na cele rolne w rozumieniu art. 92 ust. 2 u.g.n., a więc do gruntów wykazanych w ewidencji gruntów jako użytki rolne albo grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, a także wchodzące w skład nieruchomości rolnych użytki kopalne, nieużytki i drogi, jeżeli nie ustalono dla nich warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Przepis ten ma zatem o wiele szerszy zakres zastosowania niż art. 61 ust. 1 pkt 4 u.p.z.p., który dotyczy tych gruntów, których zmiana przeznaczenia następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i wymaga uzyskania zgody właściwego organu na podstawie art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych, nie jest więc ograniczony tylko do gruntów rolnych klas I-III.”.

„Realizacja inwestycji w zakresie systemów fotowoltaicznych służących wytwarzaniu energii elektrycznej (elektrownie, farmy fotowoltaiczne) prowadzi do zmiany sposobu zagospodarowania terenu. Oczywiście funkcjonowanie farmy fotowoltaicznej nie musi oznaczać braku możliwości korzystania z gruntu również na cele rolnicze np. hodowla zwierząt przy odpowiedniej wysokości paneli. Na marginesie, właśnie w tym zakresie powinno oceniać się także projekt decyzji o warunkach zabudowy dla instalacji fotowoltaicznej. Niemniej jednak w świetle obecnie obowiązujących regulacji prawnych systemy fotowoltaiczne o mocy do 2MW mają charakter przemysłowy, co wynika z § 3 ust. 1 pkt 54 rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. poz. 1839).”.

„Art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych może stanowić samodzielną podstawę do oceny zasadności realizacji określonych inwestycji na gruntach rolnych.”.

Zwolnienie z zasady dobrego sąsiedztwa. Przesłanki realizacji inwestycji w zakresie systemów fotowoltaicznych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 16 czerwca 2021 r., sygn. akt: II SA/Sz 42/21:

„Wolą ustawodawcy jest, aby inwestycje, w ramach których planuje się rozmieszczenie urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, były realizowane przede wszystkim na podstawie ustaleń planu miejscowego. Nie wyklucza to oczywiście możliwości ubiegania się o decyzję o warunkach zabudowy takiej inwestycji, ale wówczas wymagane jest spełnienie wymogów art. 61 ust. 1 pkt 1-5 u.p.z.p.”.

„Realizacja inwestycji w zakresie systemów fotowoltaicznych służących wytwarzaniu energii elektrycznej (elektrownie, farmy fotowoltaiczne) prowadzi do faktycznej zmiany przeznaczenia terenu z funkcji, np. upraw rolnych, na funkcję przemysłową.”.

„Przewidziane w art. 61 ust. 3 u.p.z.p. zwolnienie od zasady dobrego sąsiedztwa, ze swej istoty i celu, nie powinno naruszać zastanej funkcji w zakresie zabudowy i zagospodarowania terenu. Wydawana w takim przypadku decyzja dotycząca urządzeń infrastrukturalnych powinna więc umożliwić zabudowę i zagospodarowanie terenu pod warunkiem kontynuacji występującej na danym terenie funkcji podstawowej, celem zapewnienia ładu przestrzennego.”.

„Przeznaczenie terenu pod nową zabudowę ma być zgodne z przeznaczeniem zastanym w otoczeniu, którego granice wyznacza obszar analizowany. Zwolnienie od zasady dobrego sąsiedztwa, wynikające z art. 61 ust. 3 u.p.z.p., nie powinno zatem naruszać zastanej funkcji w zakresie zabudowy i zagospodarowania terenu.”.

Kwalifikowanie terenu pod i wokół paneli fotowoltaicznych jako terenu przemysłowego – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2024 r., sygn. akt: III SA/Po 710/23:

„Z uwagi na uwarunkowania faktyczne (technologiczne i techniczne) i argumenty prawne, nie można zakwalifikować jako przemysłowej jedynie powierzchni pod samymi panelami i urządzeniami infrastruktury towarzyszącej, a w pozostałej części jako pastwisko trwale. W ten sposób doszłoby do fragmentaryzacji działki, uniemożliwiając korzystanie z niej zgodnie z przeznaczeniem. Teren ten jest zajęty jest pod instalacje fotowoltaiczne, jako związany z ich funkcjonowaniem oraz obsługą i stanowi optymalną powierzchnię dla realizacji tej działalności. Stąd też dla celów ewidencyjnych stanowić powinien jako całość teren przemysłowy. Bez wpływu na zmianę takiego charakteru będzie ewentualne dalsze rolnicze korzystanie z terenu (wypas lub chów zwierząt gospodarskich czy też uprawa roślin). Zainstalowanie na terenie działki nr (…) zaawansowanej technologii paneli fotowoltaicznych wskazuje na główny profil działalności prowadzonej na tej części działki, co determinuje ocenę sposobu zagospodarowania i użytkowania gruntu. Działalność rolnicza będzie mogła być kontynuowana na pozostałych części działki gruntowej, niezajętej pod tę instalację, odpowiadającej uaktualnionym danym zawartym w ewidencji gruntów.”.

Sytuowanie instalacji fotowoltaicznej na części działki ewidencyjnej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 grudnia 2023 r., sygn. akt: II SA/Gd 432/23:

„W sprawach dotyczących inwestycji z zakresu instalacji odnawialnych źródeł energii, w tym fotowoltaicznych, dopuszczalne jest ich sytuowanie na częściach działek ewidencyjnych, które nie wymagają uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne.”.

Zwolnienie od uzyskiwania pozwolenia na budowę urządzenia fotowoltaicznego wraz z elementami budowlanymi niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania i eksploatacji takich urządzeń – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 maja 2023 r., sygn. akt: II SA/Wr 70/23:

„Skoro z mocy art. 29 ust. 4 pkt 3 lit.c) p.b. ustawodawca zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i zgłoszenia wolno stojące kolektory słoneczne i urządzenia fotowoltaiczne o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, to tym samym obejmuje takim zwolnieniem wszystkie elementy budowalne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i eksploatacji takich urządzeń. Urządzenie fotowoltaiczne to nie same panele ale tworząca je całość techniczno-użytkowa, a więc także części budowlane i instalacyjne tych urządzeń niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania.”.

Ocena, co składa się na daną budowlę jako całość techniczno-użytkową, w kontekście kwalifikacji paneli fotowoltaicznych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. akt: I SA/Sz 491/22:

„W żadnym z katalogów ani obiektów budowlanych, ani części budowlanych urządzeń technicznych nie zostały w sposób wyraźny wymienione panele czy ogniwa fotowoltaiczne. Jednak oba katalogi zarówno obiektów budowlanych, jak i części budowlanych urządzeń technicznych mają charakter otwarty. Oceny kwalifikacji paneli zatem należy dokonać o oparciu następujące kryteria: budowę, wygląd oraz funkcję jaką spełniają. Żadne z tych kryteriów nie są wspólne dla paneli i wymienionych przykładowo obiektów budowlanych, zwłaszcza wskazać należy, że przykładowo wskazane obiekty nie są ani z budowy, ani z wyglądu zbliżone do paneli, ponadto spełniają różne funkcje, a żaden z przykładów nie spełnia funkcji zamiany energii słonecznej na elektryczną, ani też zamiany innej energii.”.

„Przy ocenie, co składa się na daną budowlę jako całość techniczno-użytkową nie można pominąć wyliczenia budowli, zawartego w art. 3 pkt 3 u.p.b. i urządzeń budowlanych, zawartego w art. 3 pkt 9 tej ustawy. Nie może zatem być uznany za budowlę lub urządzenie budowlane obiekt, który nie jest wymieniony wprost w przepisach ustawy Prawo budowlane i nie jest do tych obiektów nawet podobny.”.

Kwalifikacja pojęcia elektrowni fotowoltaicznej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 czerwca 2017 r., sygn. akt: II SA/Ol 381/17:

„Nie jest uprawnione i uzasadnione traktowanie pojęć urządzenia w rozumieniu p.e. i pojęcia urządzenie infrastruktury technicznej w rozumieniu u.p.z.p. jako pojęć tożsamych.”.

Pojęcie gruntów „zajętych” na prowadzenie działalności gospodarczej w kontekście podatku od nieruchomości (opodatkowanie przestrzeni między ogniwami fotowoltaicznymi) – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2023 r., sygn. akt: III FSK 1180/22:

„Przez pojęcie gruntów „zajętych” na prowadzenie działalności gospodarczej, należy rozumieć faktyczne wykonywanie konkretnych czynności, działań na gruncie, powodujących dokonanie zamierzonych celów lub osiągnięcie konkretnego rezultatu, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednocześnie trzeba również nadmienić, że z przesłanki tej nie wynika ” (…) aby na gruntach zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej nie mogła być prowadzona inna działalność, o ile specyfika prowadzonej działalności gospodarczej na to pozwala. Nie ma to jednak wpływu na opodatkowanie takich gruntów, o ile są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej oraz jest to zasadniczy – gospodarczy cel ich wykorzystywania. Dlatego też przestrzenie pomiędzy rzędami paneli fotowoltaicznych, jak również pomiędzy nimi a ogrodzeniem terenu z uwagi na spełnienie przesłanki zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej należy zakwalifikować jako grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z przesłanki tej wynika bowiem, że obejmuje ona swym zakresem także sytuacje dotyczące przestrzeni pomiędzy rzędami paneli fotowoltaicznych, a także pomiędzy nimi a ogrodzeniem terenu, z uwagi na pełne wykorzystanie potencjału tych paneli, co wymaga odpowiednich odstępów pomiędzy nimi, aby panele nie zacieniały się wzajemnie.”.

Opodatkowanie ogrodzenia elektrowni fotowoltaicznej a rozdzielanie części tej budowli na opodatkowane (stalowe słupy) oraz nieopodatkowane (metalowa siatka rozciągnięta pomiędzy słupami) – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 21 marca 2024 r., sygn. akt: I SA/Ke 4/24:

„Nie ma żadnych podstaw, aby w zakresie opodatkowania ogrodzenia elektrowni fotowoltaicznej rozdzielać, części tej budowli na opodatkowane (stalowe słupy) oraz nieopodatkowane (metalowa siatka rozciągnięta pomiędzy słupami). Przepis art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane wprost wymienia jako przykład budowli w postaci urządzenia budowlanego ogrodzenie. Ogrodzenie jest urządzeniem budowlanym jednak tylko w pewnych, określonych w art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane warunkach i okolicznościach. Kwalifikacja taka jest bowiem dopuszczalna wtedy tylko, gdy ogrodzenie jest związane z obiektem budowlanym i jednocześnie zapewnia możliwość korzystania z niego. Przepisy prawa budowlanego traktują ogrodzenie jako urządzenie budowlane tylko pod warunkiem istnienia pewnego związku o charakterze funkcjonalnym pomiędzy istniejącym obiektem budowlanym (art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane) a powiązanym z nim ogrodzeniem, pełniącym w stosunku do niego rolę służebną. Przyjąć należy, że ogrodzenie działki już zabudowanej niewątpliwie jest urządzeniem technicznym, związanym z istniejącymi na działce zabudowaniami zgodnie z definicją urządzenia budowlanego zawartą w art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane, ale jest też budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 tej ustawy, wchodzącą w zakres szerokiego pojęcia obiektu budowlanego.”.

Zajęcie użytków rolnych pod elektrownię słoneczną – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 13 kwietnia 2018 r., sygn. akt: I SA/Lu 26/18:

„Realizacja czynności składających się na wykonywanie działalności gospodarczej nie może być identyfikowana jedynie z fizyczną ingerencją w grunt, której rezultatem muszą być fizykalne, trwale i obserwowalne zmiany wykluczające działalność rolniczą na danym terenie. Wystarczy by na gruncie faktycznie dokonywano działań mieszczących się w ramach działalności gospodarczej. Sam fakt, że realizowane przez podatnika działania z uwagi na etap planowanego przedsięwzięcia (etap przygotowawczy), jak i specyfikę prowadzonej działalności (tworzenie farm wiatrowych) nie wiążą się z bezpośrednią ingerencją w grunt i tym samym nie kolidują z możliwością uprawiania dzierżawionych terenów, nie wyklucza kwalifikacji gruntów jako „zajętych na działalność gospodarczą” w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.p.o.l.”.

„Nie tylko grunt znajdujący się bezpośrednio pod panelami fotowoltaicznymi „bierze udział” w wytwarzaniu energii, ale również odstępy pomiędzy zainstalowanymi panelami zapewniają sprawne i efektywne wykorzystanie paneli. Także użytki rolne pomiędzy panelami a ogrodzeniem należy traktować jako „zajęte” na prowadzenie działalności gospodarczej biorąc pod uwagę zarówno możliwość jak i konieczność zabezpieczenia wolnej przestrzeni do wykonywania wszelkich prac konserwacyjnych, naprawczych czy porządkowych w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania wybudowanej farmy fotowoltaicznej.”.

Uzasadnienie prawne przy wydawaniu interpretacji przepisów podatkowych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 24 sierpnia 2023 r., sygn. akt: I SA/Ke 247/23:

„Uzasadnienie prawne interpretacji indywidualnej, spełniające wymagania wynikające z art. 14c § 2 o.p., powinno zawierać nie tylko przytoczenie przepisów prawa, na których organ oparł swoje stanowisko, ale również wyjaśnienie znaczenia tych przepisów w kontekście podanego przez stronę stanu faktycznego, ze wskazaniem jego istotnych znamion. Z uzasadnienia prawnego interpretacji powinien wynikać tok rozumowania organu interpretacyjnego, który doprowadził z jednej strony do zanegowania stanowiska wnioskodawcy, a z drugiej strony do przyjęcia przez organ stanowiska odmiennego. Uzasadnienie prawne musi bowiem stanowić rzetelną informację dla wnioskodawcy, dlaczego w jego sprawie określone przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego pogląd nie zasługuje na uwzględnienie.”.

Stwierdzenie niezgodności zgłoszonych prac geodezyjnych z obowiązującymi przepisami prawa z zakresu geodezji i kartografii – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 października 2023 r., sygn. akt: III SA/Po 537/23:

„Z uwagi na uwarunkowania faktyczne (technologiczne i techniczne) i argumenty prawne, nie można zakwalifikować jako przemysłowej jedynie powierzchni pod samymi panelami i urządzeniami infrastruktury towarzyszącej, a w pozostałej części jako pastwisko trwale. W ten sposób doszłoby do fragmentaryzacji działki, uniemożliwiając korzystanie z niej zgodnie z przeznaczeniem. Teren ten jest zajęty jest pod instalacje fotowoltaiczne jako związany z ich funkcjonowaniem oraz obsługą, i stanowi optymalną powierzchnię dla realizacji tej działalności. Stąd też dla celów ewidencyjnych stanowić powinien jako całość teren przemysłowy.”.

Krąg stron postępowania w sprawach samowoli budowlanej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 maja 2017 r., sygn. akt: II SA/Ke 223/17:

„Przepis art. 28 p.b. zawężający krąg stron postępowania w sprawie pozwolenia na budowę nie ma zastosowania w postępowaniach w sprawach samowoli budowlanej. Stroną postępowania w takich sprawach powinien być – z mocy art. 28 k.p.a. – ten podmiot, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo ten podmiot, który ze względu na swój interes prawny lub obowiązek żąda czynności organu. Postępowanie w sprawie likwidacji samowoli budowlanej dotyczy obowiązku prawnego podmiotów, wobec których organ nadzoru budowlanego może orzec nakaz likwidacji samowoli budowlanej: czy to w postępowaniu legalizacyjnym, czy w postępowaniu naprawczym. Krąg tych podmiotów wymienia art. 52 p.b. Materialnoprawny udział w postępowaniu w sprawie samowoli budowlanej mają też co do zasady właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości sąsiadujących z terenem inwestycji jako osoby trzecie, których interesy są chronione z mocy art. 5 ust. 1 pkt 9 p.b.”.

Okoliczności świadczące o zajęciu całej działki na fotowoltaikę – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 11 marca 2021 r., sygn. akt: I SA/Ke 1/21:

„Należy podzielić stanowisko, że doszło do zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej w postaci instalacji (elektrowni) fotowoltaicznej całej powierzchni działki wynoszącej 2,1908 ha, nie zaś jedynie powierzchni 0,5 ha., którą według strony stanowi powierzchnia pod panelami, budynkiem kontenerowym i wjazdem. Świadczą o tym łącznie następujące okoliczności: cała powierzchnia działki, na której znajduje się infrastruktura elektrowni została ogrodzona, co jednoznacznie świadczy o wyodrębnieniu tego terenu; przestrzeń pomiędzy rzędami paneli wynosi 6 m – warunek ten również wynika z decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę. Przestrzeń ta warunkuje właściwe wykorzystanie paneli celem wytworzenia energii i jest elementem realizacji wymogów technicznych jakie są stawiane tego typu urządzeniom. Cała powierzchnia działki jest również oświetlona i monitorowana.”.

Postanowienia studium a wydanie decyzji o warunkach zabudowy – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 8 sierpnia 2023 r., sygn. akt: II SA/Bd 227/23:

„Decyzje o warunkach zabudowy, zgodnie z art. 4 ust. 2 u.p.z.p., określają sposoby zagospodarowania i warunki zabudowy terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ich treść jest wypadkową ogólnego porządku planistycznego kształtowanego przez ustawy oraz inne akty normatywne o powszechnej mocy obowiązującej. Zatem ustalenia zawarte w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy nie mogą z uwagi na ich wewnętrzy charakter wiązać organu wydającego decyzję administracyjną. Ta bowiem jest wydawana na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących. Tym samym dopuszcza się sytuację, w której decyzja o warunkach zabudowy będzie zawierać ustalenia odmienne od ustaleń przyjętych w studium. Tak więc to, że gmina w studium planuje przeznaczyć dany teren pod określoną zabudowę, nie ma znaczenia dla dopuszczalności wydania warunków zabudowy.”.

Dopuszczalny zakres etapowania inwestycji – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2019 r., sygn. akt: II SA/Po 1005/18:

„Dopuszczalne etapowanie zamierzenia budowlanego polegające na możliwości udzielenia pozwolenia na budowę dla wybranego obiektu lub obiektów budowlanych, dotyczyć może tylko sytuacji, gdy zamierzenie składa się z kilku samodzielnych obiektów budowlanych. Przepis art. 33 ust. 1 zd. 2 p.b. z całą pewnością nie może być natomiast podstawą do żądania zatwierdzenia projektu budowlanego dla samego obiektu budowlanego, bez niezbędnych instalacji (takich zwłaszcza jak przyłącza) zapewniających możliwość użytkowania danego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Innymi słowy nie można zakładać, że instalacje te inwestor uczyni drugim etapem inwestycji.”.

Niedopuszczalność realizacji przyłączy jako odrębnego etapu inwestycji – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2019 r., sygn. akt: II SA/Po 999/18:

„Przepis art. 33 ust. 1 zd. 2 p.b. nie może być podstawą do żądania zatwierdzenia projektu budowlanego dla samego obiektu budowlanego, bez niezbędnych instalacji (takich, zwłaszcza jak przyłącza) zapewniających możliwość użytkowania danego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Innymi słowy nie można zakładać, że instalacje te inwestor uczyni drugim etapem inwestycji.”.

Wytyczenie terenu inwestycji – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 kwietnia 2019 r., sygn. akt: II SA/Gl 1058/18:

„Inwestor ma prawny obowiązek geodezyjnego wytyczenia w terenie obiektów budowlanych. Jednak brak jakichkolwiek podstaw prawnych do żądania od niego oznaczenia palikami czy słupkami betonowymi, linii rozgraniczających różne tereny, wyznaczanych w planie miejscowym.”.

Podatek od nieruchomości – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 grudnia 2018 r., sygn. akt: II FSK 1275/18:

„Budowa analizowanego urządzenia: paneli, które są elementami krzemowych płyt półprzewodnikowych zamocowanymi do gruntu za pomocą specjalnego systemu kotew, palowania czy płyt betonowych, oraz funkcja jaką spełniają – zamiana energii słonecznej na elektryczną, sprawiają, że należy za budowle uznać jedynie ich części budowlane. W konsekwencji w takim zakresie podlegają podatkowi od nieruchomości.”.

Podsumowanie

Zachęcamy do podjęcia polemiki w zakresie powyższych tez. Zachęcamy również do przekazywania nam tez, które stoją w opozycji do przedstawionych stanowisk i do konstruktywnego dialogu odnośnie właściwych (finalnych) kierunków, w których powinny zmierzać przepisy związane z szeroko rozumianą branżą OZE w odniesieniu do farm fotowoltaicznych.

Jak obserwujemy w praktyce – znaczenie orzecznictwa, szczególnie w tak skomplikowanej branży jak OZE, jest oczywiste i bezsporne. Również te nieaktualne już tezy, dostarczają nam każdego dnia wskazówek, jak należy interpretować ówczesne przepisy – co jest nieocenione w przypadku toczących się sporów, które rozpatrywane są właśnie na kanwie ówczesnych przepisów. Stanowiska zaprezentowane przez składy orzekające pozwalają na wypracowanie solidnej argumentacji, popartej właśnie siłą linii orzeczniczej, co w większości przypadku zdecydowanie może przybliżyć nas do sukcesu w przypadku konkretnego sporu, polemiki z organem, inwestorem, wykonawcą etc.