Eksperckim okiem
Zespół prawny redakcji e-magazyny.pl
Dzisiejsza publikacja będzie traktować o zagadnieniu związanym z elektrowniami wiatrowymi w kontekście orzecznictwa w Polsce. W dalszej części publikacji przywołane będą niezwykle trafne tezy orzecznicze, które:
- w syntetyczny sposób wyjaśniają często zawiłe zagadnienia prawno-podatkowe;
- dostarczają nieocenionej wiedzy na temat wskazówek interpretacyjnych poszczególnych przepisów prawa;
- są pomocne w sporze z różnego rodzaju podmiotami (pomiędzy partnerami biznesowymi, pomiędzy inwestorem a organem etc.);
- dostarczają silnych argumentów;
- otwierają pole do konstruktywnej polemiki na temat zagadnienia związanego z elektrowniami wiatrowymi;
- są niezwykle ważne zarówno dla praktyków oraz teoretyków prawa.
Publikacja podzielona została na cztery główne tematy, które zostały doprecyzowane i rozbite na mniejsze zagadnienia w zależności od zapotrzebowania merytorycznego danej tematyki. Główne tematy publikacji to:
1. Wprowadzenie do zagadnienia
2. Elektrownie wiatrowe w kontekście orzecznictwa sądowego w Polsce (kwestie prawno-podatkowe)
3. Wnioski i próba oceny dotychczasowego podejścia składów orzekających do kwestii elektrowni wiatrowych w naszym kraju
4. Podsumowanie
Elektrownie wiatrowe a przepisy – wprowadzenie do zagadnienia
Tytułem wstępu należy wskazać, że zagadnienie związane z elektrowniami wiatrowymi w naszym kraju może i faktycznie budzi uzasadnione wątpliwości interpretacyjne. Nie jest to zagadnienie łatwe i jednoznaczne. Nie pomaga również kontekst ustawodawczy – w aktualnym stanie procedowane są kolejne zmiany w zakresie wykorzystania siły wiatru do szeroko rozumianych rozwiązań związanych z odnawialnymi źródłami energii (OZE). W dzisiejszej publikacji skupimy się jednak na tym co już zostało wyrażone wprost przez nasze orzecznictwo. Nie zapominamy, że wiele z tych tez pozostanie aktualnych, część z nich nie będzie już posiadała takiego waloru, jednakże zawsze ich lektura będzie pomocna w zrozumieniu kierunków interpretacyjnych i wskazówek jak należy rozumieć pewne zagadnienia związane z elektrowniami wiatrowymi.
Zachęcamy do lektury i polemiki na temat przedstawionych przez nas tez orzeczniczych, które mają odniesienie do elektrowni wiatrowych w Polsce. Szczególnie zachęcamy do krytycznego spojrzenia na pewne stanowiska sądowe, przywoływanie kontrargumentów i innych poglądów na dane zagadnienie.
Elektrownie wiatrowe w kontekście orzecznictwa sądowego w Polsce (kwestie prawno-podatkowe)
W tym rozdziale poruszymy kwestię tez orzeczniczych, które mogą okazać się niezwykle pomocne przy poznawaniu, rozumieniu i stosowaniu przepisów związanych z elektrowniami wiatrowymi w Polsce. To właśnie analiza orzecznictwa często dostarcza nam sporej ilości wiedzy praktycznej odnośnie tego, jak należy interpretować dane zagadnienie. Dlatego też warto jest cyklicznie przybliżać naszym Czytelnikom wybrane (najciekawsze w naszej ocenie) tezy orzecznicze, które mogą okazać się niezbędne np. w przypadku prowadzenia sporu z inwestorem, podwykonawcą, z właścicielem nieruchomości prywatnej, w przypadku prowadzenia polemiki z organem administracji publicznej etc.
To właśnie na kanwie licznych stanowisk składów orzeczniczych możemy dowiedzieć się na temat tego, jakie są kierunki interpretacyjne związane z elektrowniami wiatrowymi oraz możemy pozyskać nieocenioną wiedzę na temat tego jak należycie należy rozumieć problemy związane z tą tematyką.
W tym miejscu warto jest wyjaśnić – fakt, iż wybrane tezy orzecznicze mogą powtórzyć się w pewnych fragmentach należy ocenić wyłącznie na plus, gdyż oznacza to, że wiele składów orzekających przyjęło określony tok myślenia. Dodatkowo – w przypadku posługiwania się konkretnymi wyroki w ewentualnych sporach czy polemikach – można przywołać kilka sygnatur orzeczeń, co jednoznacznie wskazuje, że dana teza jest silna, ugruntowana i powielana przez kilka składów orzekających (swoiste wzmocnienie argumentacji w danej sprawie).
Charakter zwrotu „umarza się” zawartego w art. 14 ust. 5 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Znaczenie zwrotu „wyłącznie” zawartego w art. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2018 r., sygn. akt: II OSK 2305/17:
„Użyty przez ustawodawcę zwrot „umarza się” w art. 14 ust. 5 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, wiąże organ orzekający, albowiem ma charakter imperatywny, a zatem wydanie decyzji o umorzeniu postępowania nie jest w takiej sytuacji pozostawione uznaniu organu administracyjnego.”.
„Znaczenie zwrotu „wyłącznie” zawartego w art. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, oznacza, że w przypadku barku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie jest możliwa lokalizacja elektrowni wiatrowej w oparciu o decyzję w warunkach zabudowy.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowej (co składa się na elektrownię wiatrową – tj. które elementy) – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. akt: II FSK 212/18:
„Na budowlę w postaci elektrowni wiatrowej składają się zarówno elementy budowlane, jak i niebudowlane.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 3449/18:
„Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem, aby obiekt techniczny mógł być zaklasyfikowany jako elektrownia wiatrowa, musi składać się ze wszystkich elementów technicznych, ściśle wymienionych i określonych w art. 2 pkt 1 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Mając na względzie ustawową definicję elektrowni wiatrowej przyjąć należy, że instalacja ta składa się z urządzeń technicznych (niezbędnych do wytwarzania energii), w tym z poszczególnych elementów technicznych wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, przy czym elementy powyższe wymienione są alternatywnie, a obiekt techniczny, posiadający choćby jeden z nich spełnia wymogi określone w art. 2 pkt 1 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych i jest elektrownią wiatrową.”.
Zakres zastosowania art. 155 k.p.a. na podstawie art. 87 ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku. Wykładnia językowa art. 15 ust. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 10 sierpnia 2017 r., sygn. akt: II SA/Po 162/17:
„Skoro zmiana decyzji musi być poprzedzona np. oceną oddziaływania na środowisko (jeżeli jest ona wymagana), to znaczy, że organ wydający decyzję zmieniającą uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia przeprowadza ponowne merytoryczne postępowanie. W związku z tym swoboda jego działania jest dużo szersza, choć nie wolno pomijać, że zdeterminowana wnioskiem strony, niż wynikałoby to tylko z art. 155 k.p.a.”.
„Dokonując wykładni językowej wskazać należy, iż art. 15 ust. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych zakazuje wydawania nowych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, które nie spełnia wymogów odległościowych.”.
Opodatkowanie elementów budowlanych elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 17/17:
„Treść art. 17 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych potwierdza cel ustawodawcy, jakim było opodatkowanie podatkiem od nieruchomości od elektrowni wiatrowej od 1 stycznia 2017 r., nie tylko elementów budowlanych elektrowni wiatrowej, ale również jej elementów technicznych.”.
Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 lipca 2017 r., sygn. akt: I SA/Wr 49/17:
„Na budowlę składają się zarówno elementy budowlane, jak i niebudowlane elektrowni wiatrowej, a co za tym idzie od 1 stycznia 2017 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlega cała elektrownia wiatrowa.”.
Podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2018 r., sygn. akt: I SA/Po 891/17:
„O ile zatem przed wejściem w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych można było zastanawiać się, czy elektrownia wiatrowa jako całość stanowi budowlę, zwłaszcza w kontekście art. 3 pkt 3 p.b., który do budowli zaliczał jedynie części budowlane elektrowni wiatrowych, to aktualnie, na skutek zmiany tego przepisu i jednoczesnego wprowadzenia przepisu art. 2 pkt 1 ww. ustawy, kwalifikacja elektrowni wiatrowej jako budowli nie budzi wątpliwości. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym podlegającą opodatkowaniu budowlę stanowiły jedynie części budowlane elektrowni wiatrowych, a sama elektrownia wiatrowa klasyfikowana była jako urządzenie techniczne. Obecnie zaś budowlę w rozumieniu przepisów prawa budowlanego stanowi cała elektrownia wiatrowa, składająca się co najmniej z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych o określonej mocy.”.
Konstrukcja elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 13 czerwca 2019 r., sygn. akt: II SA/Sz 348/19:
„W świetle ustawowej definicji elektrowni wiatrowej instalacja ta składa się z urządzeń technicznych (niezbędnych do wytwarzania energii), w tym z poszczególnych elementów technicznych z art. 2 ust. 2 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, przy czym elementy techniczne wymienione są alternatywnie i jeżeli obiekt techniczny, posiada choćby jeden z wymienionych elementów oraz spełnia wymogi art. 2 ust. 1 ustawy jest elektrownią wiatrową. Ponadto nie muszą to być elementy składowe instalacji dosłownie wymienione w ustawie, a jedynie takie, które odpowiadają funkcjom im przypisanym.”.
Obszar oddziaływania elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2017 r., sygn. akt: VII SA/Wa 351/17:
„Nie można twierdzić, że obszarem oddziaływania elektrowni wiatrowej – w rozumieniu art. 3 pkt 20 p.b. – jest obszar w odległości równej lub większej od dziesięciokrotności wysokości elektrowni wiatrowej mierzonej od poziomu gruntu do najwyższego punktu budowli, wliczając elementy techniczne, w szczególności wirnik wraz z łopatami (całkowita wysokość elektrowni wiatrowej), zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Określenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lokalizacji elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 czerwca 2019 r., sygn. akt: II SA/Wr 224/19:
„Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, przewidujący lokalizację elektrowni wiatrowej, powinien być sporządzony w taki sposób, by przedstawiać zarówno teren, na którym elektrownia wiatrowa jest dopuszczona, jak również obszar jej oddziaływania, stanowiący strefę odpowiadającą dziesięciokrotności wysokości elektrowni wiatrowej.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lutego 2020 r., sygn. akt: II FSK 718/18:
„Z dniem 1 stycznia 2017 r. nastąpiła zmiana sposobu ustalania przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości, mająca zasadniczy wpływ na wysokość opodatkowania tym podatkiem elektrowni wiatrowych. Analiza art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., w związku z art. 3 pkt 1, art. 3 pkt 3 u.p.b. oraz opisu zawartego w załączniku do ustawy – Prawo budowlane w kontekście relacji tych unormowań do art. 2 pkt 1 u.i.e.w. wskazuje, że ten ostatni przepis uzupełnia, a nawet modyfikuje regulacje ustawy – Prawo budowlane. Artykuł 2 pkt 1 u.i.e.w. uzupełnia (modyfikuje) bowiem katalog budowli wymienionych w art. 3 pkt 3 u.p.b. Dlatego też uznać należy, że w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegały elektrownie wiatrowe, a przedmiotem opodatkowania tym podatkiem objęte były wyłącznie fundament i wieża oraz elementy techniczne elektrowni wiatrowych, wymienione w art. 2 pkt 2 u.i.e.w.”.
Elektrownia wiatrowa jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 541/17:
„Nie do przyjęcia jest takie rozumowanie, że w sytuacji wykreślenia z przykładowych urządzeń technicznych, których tylko części budowlane są budowlą, nazwy własnej „elektrownia wiatrowa”, może się ona nadal mieścić w wyliczeniu, jako „inne urządzenie”, które to wyrażenie nie zostało dopisane, a istniało wcześniej, obok elektrowni wiatrowych. Inaczej mówiąc ściśle określone urządzenie nie może być jednocześnie innym urządzeniem, zatem „otwartość” wyliczenia nie ma znaczenia dla odczytywania treści przepisu.”.
„Za wykładnią uznającą za budowlę zarówno elementy budowlane, jak i techniczne elektrowni wiatrowej przemawia zmiana treści art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, załącznika do tej ustawy oraz treść art. 17 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt: II FSK 3742/17:
„Skoro art. 2 ust. 1 u.i.e.w nie przesądza, jakie elementy składać mają się na pojęcie elektrowni wiatrowej (można tu nawet mówić o nieograniczonym katalogu), odnoszenie tak skonstruowanej definicji do podatkowego ujęcia budowli – w świetle dyrektyw interpretacyjnych wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 33/09 – należałoby uznać za niedopuszczalne. Realizacja zasady dookreśloności obowiązku daninowego przy konstruowaniu normy podatkowej określającej przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości wymaga zatem pominięcia użytego zwrotu „co najmniej” i uznania, że przedmiotem opodatkowania tym podatkiem objęte były od dnia 1 stycznia 2017 r. wyłącznie fundament, wieża oraz elementy techniczne elektrowni wiatrowych, wymienione w art. 2 ust. 2 u.i.e.w.”.
Lokalizacja i budowa elektrowni wiatrowych oraz warunki lokalizacji elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 września 2019 r., sygn. akt: II OSK 2544/17:
„Skutkiem art. 13 ust. 3 u.e.w. w postępowaniach wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy znajdują zastosowanie przepisy, które do tego dnia określały warunki i tryb lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych oraz warunki lokalizacji elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej.”.
Minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 marca 2019 r., sygn. akt: II OSK 926/17:
„Celem zasady zachowania minimalnej odległości uregulowanej w art. 4 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych jest zapewnienie, aby elektrownia wiatrowa nie stwarzała zagrożenia w postaci negatywnego oddziaływania na budynek mieszkalny, budynek o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa, formy ochrony przyrody i leśne kompleksy promocyjne. Dotyczy to w szczególności emisji powodowanej przez instalację jaką jest elektrownia wiatrowa. Zasada odległościowa ma zasadniczo zapobiec takim problemom, jak zajmowanie przez elektrownie wiatrowe gruntów najlepszych klas bonitacyjnych, sytuowanie ich zbyt blisko zabudowań i w związku z tym niedostatecznego uwzględniania wpływu „wiatraków” na zdrowie mieszkańców oraz ich negatywnego wpływu na krajobraz.”.
Ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 682/18:
„W postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych do przepisów odrębnych, mających zastosowanie dla wyprowadzenia interesu prawnego należy zaliczyć niewątpliwie przepisy ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowej – jako budowli (rozumianej jako całość) – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. akt: I SA/Łd 1054/17:
„Sąd nie podziela stanowiska, że definicja elektrowni wiatrowej zawarta w ustawie o ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych ma charakter autonomiczny i nie można jej przenosić na grunt prawa podatkowego oraz że w odniesieniu do spraw podatkowych zastosowanie ma jedynie art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.”.
Rozszerzenie definicji budowli o elektrownie wiatrowe – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 275/17:
„Zmiana wprowadzona ustawą z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 961) polegała na rozszerzeniu od dnia 1 stycznia 2017 r. przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Rozszerzenie to nie ma jednak charakteru dyskryminującego, gdyż znajduje zastosowanie jednakowo do wszystkich podmiotów świadczących tego typu usługi na terytorium kraju. Decyzja ustawodawcy o rozszerzeniu definicji budowli w przypadku elektrowni wiatrowej, jeżeli tylko nie skutkuje nieuzasadnionym zróżnicowaniem sytuacji podmiotów świadczących tego typu usługi, wpisuje się w zakres swobody regulacyjnej ustawodawcy krajowego, który tym samym daje wyraz temu, jakie wartości społeczne korzystają z pierwszeństwa ochrony.”.
Definicja elektrowni wiatrowych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 lutego 2019 r., sygn. akt: I SA/Po 489/18:
„Definicja elektrowni wiatrowej zawarta w treści art. 2 u.i.e.w. musi być odczytywana w taki sposób, by zapewniała wyłączność ustawy dla określania przedmiotu podlegającego opodatkowaniu, gwarantowała odpowiedni standard przejrzystości prawa podatkowego oraz uniemożliwiała dokonywanie wykładni z podobieństwa ustawy (analogia legis) w celu ochrony interesów podatnika przed nazbyt szerokim władztwem podatkowym organów podatkowych, opartym o swobodne uznanie w zakresie przedmiotu opodatkowania.”.
Obowiązek zachowania odległości od budynków mieszkalnych w przypadku elektrowni wiatrowych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 maja 2020 r., sygn. akt: II SA/Sz 176/20:
„W przypadku planowanej budowy elektrowni wiatrowej nie będzie ona mogła dojść do skutku, jeżeli nie zostały spełnione warunki w zakresie odległości od istniejących budynków mieszkalnych. Sam fakt, iż w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, uchwalonym przed wejściem w życie ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, przewidziano budowę elektrowni wiatrowych, nie jest bowiem wystarczający do tego, aby elektrownia powstała w zaplanowanym uprzednio miejscu.”.
Strona w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 854/18:
„W postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych do przepisów odrębnych, mających zastosowanie dla wyprowadzenia interesu prawnego należy zaliczyć przepisy ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
„Ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej będzie każdorazowo dokonywana przez pryzmat regulacji art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 p.b.”.
Lokalizowanie elektrowni wiatrowej wyłącznie na podstawie planu miejscowego – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24 maja 2017 r., sygn. akt: II SA/Po 172/17:
„Zwrot „wyłącznie” oznacza, iż w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie jest możliwa lokalizacja elektrowni wiatrowej w oparciu o decyzję w warunkach zabudowy. Potwierdza to treść przepisów przejściowych do ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
„W ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych brak jest przepisu przejściowego, z którego by wynikało, iż do wniosków o wydanie warunków zabudowy złożonych (wniesionych) przed dniem w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczas obowiązujące. Ustawodawca w art. 3 i art. 14 ust. 5 ustawy wprost wykluczył możliwość rozstrzygania o lokalizacji elektrowni wiatrowych w drodze decyzji administracyjnych.”.
Ustalenie interesu prawnego w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2019 r., sygn. akt: VII SA/Wa 2117/19:
„Z chwilą wejścia w życie ustawy o elektrowniach wiatrowych mogły zaktualizować się przewidziane w tych przepisach ograniczenia w zagospodarowaniu (zabudowie) nieruchomości. Tym samym w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej do przepisów odrębnych, mających zastosowanie dla wywiedzenia interesu prawnego trzeba zaliczyć również przepisy wprowadzonej po wydaniu decyzji budowlanej – ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Przepisy odrębne, mające zastosowanie dla wyprowadzenia interesu prawnego, w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 1077/18:
„W postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych do przepisów odrębnych, mających zastosowanie dla wyprowadzenia interesu prawnego, należy zaliczyć przepisy ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Elektrownia wiatrowa jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 października 2018 r., sygn. akt: II FSK 2983/17:
„Ze względu na zasadę dookreśloności podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku, wynikającą z art. 217, art. 2 i art. 84 Konstytucji, w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716 z późn. zm.) w związku z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r. poz. 290 z późn. zm.) oraz art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. poz. 961 z późn. zm.), powinny być tak rozumiane, że:
1) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegały elektrownie wiatrowe o mocy większej niż moc mikroinstalacji w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. poz. 478 i 2365 oraz z 2016 r. poz. 925);
2) przedmiotem opodatkowania tym podatkiem objęte były wyłącznie fundament i wieża oraz elementy techniczne elektrowni wiatrowych, wymienione w art. 2 pkt 2 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.”.
Niespełnienie wymogu minimalnej odległości od elektrowni wiatrowej a bezprzedmiotowość postępowania – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2019 r., sygn. akt: II OSK 2769/17:
„Jeżeli odległość przewidziana przez inwestora jest mniejsza niż odległość minimalna określona w ustawie z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, to właściwy w sprawie organ nie ma możliwości ustalenia środowiskowych uwarunkowań realizacji takiego przedsięwzięcia. Nie oznacza to jednak, że postępowanie w tej sprawie staje się bezprzedmiotowe, ponieważ przedmiot tej sprawy nadal istnieje. Natomiast w takiej sytuacji organ powinien odmówić ustalenia środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia.”.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji (elektrowni wiatrowej) realizowanej w terenie bez planu miejscowego – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 października 2019 r., sygn. akt: II OSK 2637/18:
„W świetle przepisów ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych możliwe jest prowadzenie postępowania w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań, w sytuacji, gdy brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Każdorazowo konieczne jest jednak uwzględnienie stanu prawnego obowiązującego w dacie orzekania przez organ II instancji.”.
Środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia – budowy elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 listopada 2020 r., sygn. akt: II OSK 70/18:
„Norma z art. 13 ust. 3 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, stanowi bowiem tylko, że postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę, wszczęte i niezakończone do dnia wejścia w życie ustawy, prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych. Tego rodzaju rozwiązania ustawodawca nie przewidział w stosunku do postępowań w sprawie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia, które wprawdzie poprzedzają wydanie pozwolenia na budowę, ale stanowią odrębne postępowanie administracyjne prowadzone w innym przedmiocie i na innej podstawie prawnej.”.
Ustalanie kręgu stron postępowania w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 700/18:
„Ustawa z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych nie normuje problematyki ustalania kręgu stron postępowania w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni. Zgodnie z art. 8 tej ustawy w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy p.b., co oznacza, że ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej będzie każdorazowo dokonywana przez pryzmat regulacji art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 p.b.”.
Opodatkowanie budowli w postaci elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2020 r., sygn. akt: II FSK 630/18:
„Art. 2 pkt 1 u.i.e.w. jest dość nieprecyzyjny, zważywszy na wymogi dotyczące budowy norm daninowych. Posłużenie się w tym przepisie określeniem „co najmniej”, świadczy o tym, że ustawodawca przewidywał możliwość objęcia pojęciem części składowych elektrowni wiatrowej także innych elementów, niż w przepisie tym wymienione. Jakich, to z przytoczonej regulacji nie wynika. Umieszczenie określenia „co najmniej” przed zwrotem „z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych” naprowadza na wniosek, że ustawodawca dopuszcza objęcie zakresem pojęcia „elektrownia wiatrowa” również niewymienionych w art. 2 pkt 1 elementów budowlanych. O ile tego typu rozwiązanie jest możliwe do przyjęcia definicji budowli, kreowanej na potrzeby przepisów prawa budowlanego, o tyle taka konstrukcja nie precyzuje, co mianowicie stanowić może jeden z elementów pozwalających na skonkretyzowanie przedmiotu opodatkowania. Przyjęcie tezy, że definicja w takim kształcie mieści się w zakresie przedmiotowym unormowania art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., byłoby sprzeczne z omówionymi dyrektywami interpretacyjnymi, sformułowanymi przez Trybunał Konstytucyjny chociażby w wyroku w sprawie P 33/09, dotyczącymi dookreśloności obowiązku podatkowego. Skoro bowiem art. 2 ust. 1 u.i.e.w nie przesądza, jakie elementy składać mają się na pojęcie elektrowni wiatrowej (można tu nawet mówić o nieograniczonym katalogu), odnoszenie tak skonstruowanej definicji do podatkowego ujęcia budowli – w świetle dyrektyw interpretacyjnych wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 33/09 – należałoby uznać za niedopuszczalne. Realizacja zasady dookreśloności obowiązku daninowego przy konstruowaniu normy podatkowej określającej przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości wymaga zatem pominięcia użytego zwrotu „co najmniej” i uznania, że przedmiotem opodatkowania tym podatkiem objęte były od dnia 1 stycznia 2017 r. wyłącznie fundament, wieża oraz elementy techniczne elektrowni wiatrowych, wymienione w art. 2 ust. 2 u.i.e.w.”.
Ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt: II OSK 604/18:
„Ocena przymiotu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej jest każdorazowo dokonywana przez pryzmat regulacji art. 28 ust. 2 p.b. w zw. z art. 3 pkt 20 p.b. O ile zatem, inwestor nie będzie związany odległościami określonymi w art. 4 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, a jego projekt budowlany nie będzie weryfikowany z punktu widzenia zgodności z przepisami tej ustawy, to już zrealizowanie inwestycji (wybudowanie elektrowni wiatrowej) może wprowadzać istotne, znacznie dalej idące ograniczenia w możliwości zagospodarowania sąsiednich nieruchomości, w tym nieruchomości odwołujących i tych zagadnień nie można marginalizować na tle rozpoznawanej sprawy. Z chwilą wejścia w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych mogą zaktualizować się przewidziane w tych przepisach ograniczenia w zagospodarowaniu (zabudowie) nieruchomości.”.
Elektrownia wiatrowa jako przedsięwzięcie ingerujące w środowisko – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 stycznia 2018 r., sygn. akt: II OSK 1099/17:
„Przepis art. 2 pkt 1 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych odnosi się także do pojęcia przedsięwzięcia w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.”.
Charakter regulacji ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych w kontekście obowiązku notyfikacji – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 1 czerwca 2017 r., sygn. akt: II SA/Sz 283/17:
„Materia, regulowana ustawą z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, nie obejmuje przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. f dyrektywy Dyrektywie (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2015/1535. Nie dotyczy bowiem ani produktu ani też usług, o których mowa w tejże dyrektywie. W szczególności nie określa żadnych specyfikacji technicznych ani innych wymagań, dotyczących produktu (za jaki w tym wypadku mogłaby być uznana energia, produkowana przez elektrownie wiatrowe).”.
Określenie organu kompetentnego w sprawach obiektów i robót budowlanych elektrowni wiatrowych – postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 maja 2019 r., sygn. akt: II OW 26/19:
„Z dniem 16 lipca 2016 r. weszła w życie powołana ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, która w art. 9 pkt 2 dokonała nowelizacji art. 82 Prawa budowlanego. Na mocy tej zmiany, od dnia 16 lipca 2016 r., przepis art. 82 ust. 3 pkt 5b Prawa budowlanego stanowi, że wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyższego stopnia w stosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych elektrowni wiatrowych, w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. poz. 961).
Jednocześnie powołana ustawa z dnia 20 maja 2016 r. nie zawiera regulacji dotyczących właściwości organów administracji architektoniczno-budowlanej do prowadzenia spraw w trybie wznowieniowym, dotyczących pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych wydanych przed dniem jej wejścia w życie. W związku z tym, że przepisy przejściowe wprost nie wskazują, który organ administracji publicznej jest obecnie uprawniony do załatwiania tego rodzaju spraw, mając na uwadze powołaną powyżej koncepcję „podążania” kompetencji w ślad za nową właściwością organów, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu decydujące znaczenie ma określenie organu kompetentnego w sprawach obiektów i robót budowlanych elektrowni wiatrowych na podstawie obowiązujących przepisów, które w art. 82 ust. 3 pkt 5b Prawa budowlanego wskazują na właściwość wojewody.”.
„Naczelny Sąd Administracyjny opowiada się za poglądem wyrażonym w orzecznictwie tego Sądu, według którego treści normy zawartej w art. 150 § 1 k.p.a. nie można odczytywać jedynie w oparciu o wykładnię językową. Konieczne jest uwzględnienie zawartej w art. 19 k.p.a. reguły przestrzegania właściwości rzeczowej przez organy administracji publicznej oraz skutków naruszenia właściwości rzeczowej, określonych w art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., a także przyjęcie rozwiązania uniwersalnego, zgodnie z którym kompetencje do prowadzenia postępowania wznowionego przechodzą na nowy organ. Zmiana przepisów o właściwości rzeczowej po wydaniu ostatecznej decyzji skutkuje przeniesieniem kompetencji w zakresie wydania rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania na podstawie art. 150 § 1 w związku z art. 149 k.p.a. na nowy organ, który zyskał swe uprawnienie wskutek zmiany przepisów (zob. wyrok NSA z dnia 8 listopada 2007 r., II OSK 1474/06, niepubl.).”.
Ocena przesłanek odmowy wszczęcia postępowania. Podstawa lokalizacji elektrowni wiatrowych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 maja 2017 r., sygn. akt: II SA/Po 173/17:
„Celem instytucji odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego jest uniemożliwienie prowadzenia takiego postępowania, którego rezultat (decyzja administracyjna) byłby obarczony wadą istotną. Przez „inne uzasadnione przyczyny” uniemożliwiające wszczęcie postępowania administracyjnego należy rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, przykładowo, gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczyło albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie lub, gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym.”.
„Od dnia 16 lipca 2016 r. brak jest podstawy prawnej do wydania decyzji o warunkach zabudowy dotyczącej elektrowni wiatrowych. Od tej daty brak jest zatem podstawy do wszczynania postępowań administracyjnych w tych sprawach, a wszczęte postępowania podlegają umorzeniu jako bezprzedmiotowe, bowiem nie mogą się zakończyć wydaniem decyzji merytorycznej (ustalającej lub odmawiającej ustalenia warunków zabudowy). Taka decyzja merytoryczna obarczona byłaby istotną wadą, o której mowa w ar 156 § 1 pkt 2 k.p.a.”.
Zmiana decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt: II SA/Sz 251/17:
„W świetle treści art. 87 zd. 1 ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko należy pominąć zasadę, że organ administracji orzekający na podstawie art. 155 k.p.a. przeprowadza kontrolę wydanej decyzji ostatecznej wyłącznie z jednego punktu widzenia – tj. badając, czy za jej zmianą lub uchyleniem przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony, nie jest bowiem uprawniony do ponownego merytorycznego rozpatrywania sprawy, gdyż w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 155 k.p.a. nie stosuje się przepisów prawa materialnego. Skoro bowiem zmiana decyzji musi być poprzedzona np. oceną oddziaływania na środowisko (jeżeli jest ona wymagana), to znaczy, że organ wydający decyzję zmieniającą uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia przeprowadza ponowne merytoryczne postępowanie.”.
„Przepis art. 15 ust. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych nie może dotyczyć sytuacji zmiany decyzji w zakresie, w jakim nie ulega zmianie lokalizacja przedsięwzięcia, co wymagałoby dokonania analiz odległościowych na podstawie nowych regulacji. Dokonując wykładni językowej wskazanego przepisu wskazać należy, iż art. 15 ust. 3 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych zakazuje wydawania nowych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsięwzięcia, które nie spełnia wymogów odległościowych, ale jednocześnie nie zakazuje zmiany wcześniejszych zgód w zakresie, w jakim nie dochodzi do zmian odległościowych.”.
Wartość rynkowa jako podstawa opodatkowania budowli, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 540/17:
„Ponieważ elementy techniczne elektrowni wiatrowej nie były budowlą ani częścią budowli w rozumieniu przepisów u.p.o.l, to nie można przyjąć, że od elektrowni wiatrowej rozumianej jako budowla składająca się z fundamentów, wieży i elementów technicznych wymienionych w art. 2 pkt 2 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, dokonuje się (dokonywało się) odpisów amortyzacyjnych.”.
Związany charakter decyzji o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania decyzji WZ, dotyczącego elektrowni wiatrowych, wszczętego i niezakończonego do dnia 16 lipca 2016 r. – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 maja 2017 r., sygn. akt: II SA/Łd 29/17:
„Zwrot „umarza się” użyty przez ustawodawcę w art. 14 ust. 5 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wiąże organ orzekający, ma niewątpliwie charakter imperatywny, a zatem wydanie decyzji o umorzeniu postępowania nie jest w takiej sytuacji pozostawione uznaniu organu administracyjnego.”.
„Przyczyny, dla których sprawa będąca przedmiotem postępowania administracyjnego utraciła charakter sprawy administracyjnej lub nie miała takiego charakteru jeszcze przed wszczęciem postępowania, mogą być różnorodnej natury. Dzieli się te przyczyny na podmiotowe i przedmiotowe, te zaś na spowodowane „faktami naturalnymi” lub zdarzeniami prawnymi. Tym samym bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a. może wynikać z bardzo różnorodnych przyczyn, ich katalog nie jest zamknięty.”.
Wyznaczenie obszaru ograniczenia – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt: II SA/Ol 102/21:
„Dla ustalenia obszaru ograniczeń, który wyznacza art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, determinującego czy może zostać zlokalizowany budynek mieszkalny, nie ma znaczenia fakt, czy elektrownię wiatrową zrealizowano, czy jest ona w trakcie realizacji, bądź inwestycja ma dopiero powstać.”.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 30 listopada 2017 r., sygn. akt: II SA/Bk 638/17:
„Przepis art. 15 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych odnosi się generalnie do kwestii związanych z obowiązującymi studiami uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz planów zagospodarowania przestrzennego województw i planów miejscowych gminy. W szczególności odnosi się do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w sytuacji niespełniania warunków odległości określonych w art. 4 ustawy w sytuacji, gdy obowiązuje plan miejscowy przewidujący lokalizację elektrowni wiatrowej bądź projekt planu. Z przepisu tego nie wynika bynajmniej, że przepisów omawianej ustawy, a w tym art. 4 nie stosuje się do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydawanych dla inwestycji zlokalizowanych na terenach objętych planem miejscowym, który nie przewiduje lokalizacji elektrowni wiatrowej.”.
Utrata mocy decyzji w sprawie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie turbiny wiatrowej a ostateczność decyzji – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 grudnia 2016 r., sygn. akt: II SA/Łd 720/16:
„Artykuł 14 ust. 6 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych odnosi się do ostatecznych decyzji o warunkach zabudowy, na podstawie których wszczęto postępowanie o pozwolenie na budowę. Co prawda nie wynika to wprost z ww. przepisu, ale utrata mocy, o której mowa w tym przepisie, dotyczyć może wyłącznie decyzji ostatecznej, czyli wywołującej skutki prawne w niej zawarte. Decyzje nieostateczne takich skutków nie wywierają, dlatego nie mogą utracić mocy prawnej.”.
Sprzeczność inwestycji z odrębnymi przepisami prawa jako przesłanka odmowy wydania decyzji środowiskowych uwarunkowaniach. Warunki konieczne do wydania decyzji środowiskowej. Uwzględnienie zmiany przepisów jako realizacja zasady legalizmu. Obowiązek merytorycznego rozpoznania sprawy przez organ odwoławczy – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2017 r., sygn. akt: IV SA/Wa 2590/16:
„Niewątpliwe przesłankę odmowy wydania decyzji środowiskowych uwarunkowaniach stanowi sprzeczność planowanego przedsięwzięcia z odrębnymi przepisami prawa.”.
„Oprócz lokalizacji elektrowni w planie miejscowym warunkiem koniecznym do wydania decyzji środowiskowej jest zachowanie określonej w art. 4 ustawy z 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych odległości inwestycji od budynków mieszkalnych oraz parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000 i leśnych kompleksów promocyjnych.”.
„Zgodnie z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 6 k.p.a. organ rozstrzygający daną sprawę ma obowiązek zastosować przepisy obowiązujące w dacie wydania decyzji. Zasada ta dotyczy więc również organu odwoławczego, który wydając decyzję musi uwzględnić zmianę przepisów prawa, jeżeli taka nastąpiła po wydaniu decyzji przez organ I instancji.”.
„Postępowanie odwoławcze nie może ograniczyć się do kontroli decyzji I instancji. Organ odwoławczy ma nie tylko uprawnienie, ale obowiązek merytorycznego rozpoznania sprawy. W wyniku samodzielnego rozstrzygania organ odwoławczy może dokonać zupełnie innej oceny materiału dowodowego i ustalić inaczej niż organ I instancji stan faktyczny.”.
Działalność polegająca na wytwarzaniu energii wiatrowej a podatek od nieruchomości – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2020 r., sygn. akt: II FSK 1596/18:
„Ewentualne pogorszenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców wytwarzających energię wiatrową w następstwie podwyższenia opodatkowania podatkiem od nieruchomości majątku służącego do prowadzenia tej działalności nie powinno być również poczytywane i utożsamiane z udzieleniem asymetrycznej, selektywnej korzyści nieokreślonemu bliżej gronu przedsiębiorców wytwarzających energię elektryczną z innych źródeł. Czyli inaczej mówiąc, wytwarzających energię w inny sposób, z zastosowaniem odmiennych technologii i odmiennych urządzeń technicznych, skoro warunkiem uznania pomocy państwa za selektywną jest skierowanie jej do niektórych przedsiębiorstw spośród znajdujących się w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej. O porównywalności istotnych cech prowadzenia działalności gospodarczej można w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego mówić wyłącznie w odniesieniu do przedsiębiorców zajmujących się energetyką wiatrową, a nie do wszystkich przedsiębiorców branży energetycznej, względnie nawet do wszystkich przedsiębiorców wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, tak na gruncie przepisów krajowych jak i unijnych. Przypomnieć należy, że przedmiotem opodatkowania w podatku od nieruchomości są grunty, budynki lub ich części i budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czyli takie które są w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą (art. 2 ust. 1 pkt 1-3 u.p.o.l. w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.). Dokonując identyfikacji poszczególnych budynków, budowli i gruntów służących działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej nie można dokonywać generalizacji, czy też prostego porównania i ich przyporządkowania do identycznych lub spełniających podobne funkcje części budowli bądź elementów technicznych budowli bądź części budowlanych urządzeń technicznych w różnych elektrowniach.”.
Elektrownie wiatrowe – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 sierpnia 2016 r., sygn. akt: II OSK 2890/14:
„Elektrownie wiatrowe mieszczą się w językowej definicji pojęcia „infrastruktura techniczna”. Pojęcie to nie ogranicza się jedynie do urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej, ale także obejmuje urządzenia, które służą do jej wytwarzania. Elektrownia wiatrowa niewątpliwie służy właśnie wytwarzaniu energii, wykorzystując energię wiatru. Elektrownia wiatrowa odpowiada zatem encyklopedycznej definicji infrastruktury technicznej jako urządzeń przesyłowych i związanych z nimi obiektów m.in. w zakresie energetyki. Tym samym i wykładnia językowa (gramatyczna), której zasady nakazują w przypadku braku definicji legalnej danego pojęcia, nadawać mu znaczenie możliwie najbliższe potocznemu rozumieniu danego wyrazu lub zwrotu, pozwala na uznanie, że elektrownie wiatrowe mieszczą się w językowej definicji pojęcia „infrastruktura techniczna”.”.
Elektrownia wiatrowa jako infrastruktura techniczna – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 stycznia 2016 r., sygn. akt: II OSK 1070/14:
„Elektrownie wiatrowe mieszczą się w językowej definicji pojęcia „infrastruktura techniczna”.”.
Opodatkowanie elektrowni wiatrowej – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 stycznia 2019 r., sygn. akt: I SA/Po 315/18:
„Tak, jak dopuszczalne jest opodatkowanie jedynie części budowli składających się na jeden środek trwały, tak też należy przyjąć, iż możliwie jest opodatkowanie budowli, na którą składa się kilka środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujętych w ewidencji podatnika. Sytuacja ta nie uległa zmianie po 1 stycznia 2017 r. Przed tą datą, w orzecznictwie wskazywano, że podstawą opodatkowania elektrowni wiatrowych jest wartość budowli, czyli wszystkich elementów obiektu budowlanego oraz części budowlanych urządzeń technicznych elektrowni wiatrowych, urządzeń budowlanych oraz fundamentów pod urządzeniami, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Nie są natomiast nimi opodatkowane w świetle przepisów art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. w związku z art. 3 pkt 3 i pkt 9 p.b. same urządzenia służące wytwarzaniu energii elektrycznej. W związku z tym po nowelizacji przepisów zmiana polega wyłącznie na tym, iż na wartość elektrowni wiatrowej składają się dodatkowo elementy niebudowlane. Jeżeli zatem w skład tak rozumianej budowli wchodzą części, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, podstawą opodatkowania będzie suma wartości tych elementów, określona zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. Nie można uznać za słuszne stanowiska, wedle którego w rozumieniu wskazanego przepisu podatnik nie dokonuje od budowli odpisów amortyzacyjnych, gdy nie stanowi ona odrębnego środka trwałego, a zatem podstawą opodatkowania powinna być jej wartość rynkowa. Rolą spółki jest bowiem wyodrębnienie z tego większego środka trwałego, w tym przypadku urządzenia wiatrowego, wartości początkowej elementów technicznych w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.i.e.w., tj. wirnika z zespołem łopat, zespołu przeniesienia napędu, generatora prądotwórczego, układów sterowania i zespołu gondoli wraz z mocowaniem i mechanizmem obrotu.”.
Kwalifikacji prawna elektrowni wiatrowej pod kątem opodatkowania – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 11 stycznia 2018 r., sygn. akt: I SA/Sz 866/17:
„W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 u.p.b. stanowi całość turbiny, nie zaś tylko jej budowlana część, przy czym stosownie do art. 3 pkt 1 i pkt 3 in fine u.p.b. budowla ta musi stanowić całość techniczno-użytkową. Zmienioną definicję budowli z art. 3 pkt 3 u.p.b. (przez wykreślenie „elektrowni wiatrowych”) w odniesieniu do elektrowni wiatrowych należy aktualnie odczytywać w powiązaniu z kategorią XXIX obiektów budowlanych, do której w załączniku do tej ustawy zaliczono jednoznacznie elektrownie wiatrowe, obok wolno stojących kominów i masztów.”.
Elektrownia wiatrowa jako urządzenie infrastruktury technicznej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt: II OSK 762/12:
„Tzw. elektrownie wiatrowe stanowią urządzenia infrastruktury technicznej w rozumieniu przepisu art. 61 ust. 3 u.p.z.p.”.
„Urządzenia infrastruktury technicznej to przewody lub urządzenia techniczne stosowane do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, magazynowania, dystrybucji oraz użytkowania energii elektrycznej, czyli m.in. siłownie wiatrowe z generatorem energii elektrycznej.”.
„Pojęcie infrastruktury nie ogranicza się jedynie do urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej, ale także obejmuje urządzenia, które służą do jej wytwarzania.”.
Zasada in dubio pro tributario a opodatkowanie elektrowni wiatrowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2020 r., sygn. akt: II FSK 837/18:
„Zasada in dubio pro tributario znajduje zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy interpretacja przepisu prawa przy zastosowaniu wszystkich jej kontekstów (językowego, systemowego, funkcjonalnego) nie daje zadowalających rezultatów, a zatem istnieją niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego. Opodatkowanie elektrowni wiatrowych wywoływało daleko idące kontrowersje, jednak ostatecznie zastosowanie różnych metod interpretacji, pozwala na ich usunięcie w drodze uznanych metod interpretacyjnych, które w sumie przyniosły spójny rezultat.”.
Wnioski i próba oceny dotychczasowego podejścia składów orzekających do kwestii elektrowni wiatrowych w naszym kraju
Wnioski, które nasuwają się same po lekturze wybranych orzeczeń administracyjnych są następujące:
- w praktyce istnieje silna linia orzecznicza związana z kwestiami podatkowymi, które mają już ugruntowaną pozycję (na podstawie tych orzeczeń wiemy, jak należy interpretować wybrane kwestie podatkowe związane z elektrowniami wiatrowymi w Polsce);
- zdecydowanie godnym aprobaty jest dążenie do nowelizowania ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych;
- wysoce oczekiwanym jest uaktualnienie obowiązujących przepisów związanych z elektrowniami wiatrowymi w kontekście rozwijającej się rzeczywistości społecznej i dążeniem do uwolnienia (uproszczenia procedur) zielonej energii.
Dotychczasowe podejście składów orzekających należy ocenić co do zasady pozytywnie. Przywołane tezy orzecznicze są w zasadzie spójne, jednoznaczne i czytelne dla każdego odbiorcy. Otwartą kwestią pozostaje to jak będzie kształtować się linia orzecznicza w kontekście zmieniających się przepisów prawnych z zakresu elektrowni wiatrowych. Oczywiście kwestie te zostaną przez nas opisane niezwłocznie po pojawieniu się nowych (znowelizowanych) przepisów i stosownych orzeczeń.
Elektrownie wiatrowe a przepisy – podsumowanie
Widzimy doskonale, że orzecznictwo w kontekście elektrowni wiatrowych jest niezwykle bogate, czasem również i niejednolite przez co może i faktycznie budzi uzasadnione wątpliwości interpretacyjne. Dlatego zachęcamy do analizy orzecznictwa oraz zgłębiania wiedzy na temat nadchodzących zmian w prawie związanych z elektrowniami wiatrowymi. Z całą pewnością nadchodzące zmiany w prawie będą przedmiotem naszych kolejnych publikacji w przyszłości.