Rozmowa z Pawłem Czausem, prezesem Nomad Electric
Nomad Electric ma już ponad 1,1 GWp w portfolio projektów Operations & Maintenance dla wielkopowierzchniowych elektrowni fotowoltaicznych. Jaki wpływ ma ten obszar na cały sektor PV?
Fotowoltaika w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie i ten trend z pewnością się utrzyma, moc zainstalowana na koniec stycznia 2023 roku wyniosła 12,5 GW, instalacje fotowoltaiczne są więc ważną częścią naszego systemu elektroenergetycznego. W związku z tym profesjonalne zarządzanie nimi jest niezmiernie istotne. Tak naprawdę uruchomienie elektrowni fotowoltaicznej to dopiero początek bardzo interesującej podróży w obszarze Operations & Maintenance w roli głównej. Pokuszę się o stwierdzenie, że O&M jest źródłem innowacji dla całego sektora, szczególnie w dziedzinie cyfryzacji i przetwarzania danych. Jesteśmy tego najlepszym przykładem. W Nomad Electric każdego dnia z powodzeniem łączymy wiedzę i doświadczenie naszych inżynierów z nowymi technologiami. Inwestujemy w już dostępne nowoczesne narzędzia, ale koncentrujemy się także na szukaniu kolejnych innowacyjnych rozwiązań, zwłaszcza w obszarach big data i algorytmów machine learning. Chcemy być w top 5 firm O&M w Europie i dzięki technologiom konsekwentnie budujemy naszą przewagę konkurencyjną.
Na miarę potrzeb O&M stworzyliśmy autorskie oprogramowanie SCADA Nomad NX, które rocznie przetwarza około 120 TB danych płynących z farm, którymi zarządzamy. Dla nas każda kilowatogodzina ma znaczenie, dlatego do diagnostyki modułów fotowoltaicznych wykorzystujemy m.in. zjawisko elektroluminescencji, które pozwala zidentyfikować miejsce uszkodzenia w warstwie krzemu znajdującej się pod taflą szkła. Co więcej, mamy możliwość wykonania tego badania zarówno w naszym stacjonarnym, jaki i mobilnym laboratorium. Dysponujemy również własną flotą dronów wyposażonych w kamery termowizyjne o wysokiej rozdzielczości. Dzięki nim możliwe jest zmierzenie rozkładu temperatury ogniw i precyzyjne wykrycie tzw. hot spots. Tego typu specjalistyczna diagnostyka i zaawansowana analityka sprawia, że jesteśmy w stanie zobaczyć to, co niewidoczne. Najlepszym potwierdzeniem skuteczności naszych działań są wyniki produkcji energii za 2022 rok. Elektrownie, którymi zarządzamy, wygenerowały jej więcej i zyski również były wyższe niemal o 13% od zakładanych.
Jestem przekonany, że w kolejnej dekadzie technologie, których jeszcze nie znamy, lub te, które są obecnie we wstępnej fazie rozwoju, zrewolucjonizują całą branżę energetyczną i nie tylko.
Jak Pańskim zdaniem będzie się zmieniał obszar O&M dzięki postępowi technologicznemu?
Stanie się jeszcze bardziej fascynujący, ponieważ ciągle będzie rozwijany, aby dostosować się do nowych wymagań i wyzwań, jakie pojawią się w przyszłości. Jestem przekonany, że w kolejnej dekadzie technologie, których jeszcze nie znamy, lub te, które są obecnie we wstępnej fazie rozwoju, zrewolucjonizują całą branżę energetyczną i nie tylko. Zaawansowana analityka, nowoczesne narzędzia, zautomatyzowana praca – to wszystko już teraz ma przełożenie na jakość wykonywanych przez nasz zespół prac w obszarze O&M. Dalszy rozwój technologii pozwoli nam jeszcze bardziej szczegółowo analizować dane i parametry. Dzięki temu w niedalekiej przyszłości, nastąpi zmiana podejścia do strategii utrzymania ruchu farm. Konserwacja predykcyjna zamieni się płynnie w konserwację preskryptywną (ang. prescriptive maintenance). Tę pierwszą już doskonale znamy i stosujemy, pozwala ona wykryć potencjalny problem. Natomiast ta druga niebawem umożliwi jego diagnozę i jednocześnie pokaże analizę różnych opcji rozwiązań. Lada moment O&M zmieni się dzięki technologii magazynowania energii, zapewni ona większą elastyczność sieci i spowoduje pojawienie się kolejnych rozwiązań informatycznych. Podsumowując, fotowoltaika to bardzo innowacyjny sektor, a rewolucja na miarę internetu jest tuż za rogiem. Jestem jej bardzo ciekaw.
Ta symbioza ludzi i technologii, sprawiła, że nasz czas reakcji i rozwiązanie potencjalnych problemów trwa krócej, w efekcie osiągnęliśmy minimalizację okresu przestojów farm i maksymalizację produkcji energii.
Posiadają Państwo bardzo nowoczesne Centrum Monitoringu. Proszę powiedzieć nam o nim więcej.
Zależało nam, aby nasze centrum monitoringu było wyposażone w najnowocześniejsze urządzenia. Zainwestowaliśmy więc dużo sił i środków, aby to założenie wcielić w życie i udało się to zrobić. Centrum pracuje w trybie 24/7/365, mamy dostęp do danych historycznych stanu farmy i jej urządzeń, a autorskie oprogramowanie SCADA Nomad NX umożliwia automatyczną analizę nowych danych za pomocą algorytmów, które szybko i precyzyjnie wykrywają ewentualne odchylenia w produkcji. Do tego specjalna platforma wspiera ustalenie priorytetów działań. Ta symbioza ludzi i technologii, sprawiła, że nasz czas reakcji i rozwiązanie potencjalnych problemów trwa krócej, w efekcie osiągnęliśmy minimalizację okresu przestojów farm i maksymalizację produkcji energii.
Sercem centrum jest ściana medialna o wysokiej rozdzielczości (do 8K), która umożliwia efektywne wyświetlanie jednocześnie na wielu ekranach różnych trybów pracy, m.in. bieżące wyniki produktywności farm, alarmy i powiadomienia, mapy pogodowe czy monitoring statusu realizowanych prac serwisowych.
Oprócz Polski, które rynki są obecnie dla Państwa kluczowe?
Polski rynek fotowoltaiki stanowi ok. 5% całego rynku europejskiego, więc naturalnym kierunkiem jest dla nas rozszerzenie działalności na inne kraje UE. Tym bardziej, że od początku istnienia firmy naszą ambicją była działalność międzynarodowa i budowaliśmy organizację tak, aby była gotowa do ekspansji poza granice naszego kraju. Cieszę się, że szybko udało nam się to osiągnąć i dziś jesteśmy obecni w Portugalii i Rumunii, i już planujemy wejście na kolejne rynki starego kontynentu.
Obecna sytuacja geopolityczna znacząco wpłynęła na przyspieszenie procesu transformacji energetycznej, a w szczególności na rozwój odnawialnych źródeł energii. Nie inaczej jest w Portugalii, gdzie rząd planuje zwiększenie udziału OZE w miksie energetycznym kraju z 20 do 80% do 2026 roku, czyli o 4 lata wcześniej niż pierwotnie planowano. Moc portugalskiej fotowoltaiki ma się zwiększyć z aktualnych ponad 2 GWp do 9 GWp w 2030 roku. Natomiast Rumunia, będąca rynkiem wschodzącym, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem musi do 2030 r. osiągnąć cel ponad 30% udziału energetyki odnawialnej w miksie energetycznym. To stwarza bardzo duży potencjał i zamierzamy go wykorzystać.
Proszę nam opowiedzieć coś więcej o jednym z Państwa zagranicznych projektów. Jak to wygląda od strony organizacyjnej?
W Portugalii rozpoczęliśmy realizację pierwszego etapu kontraktu dla projektów o łącznej mocy ponad 70 MWp zbudowanych z wykorzystaniem systemów nadążnych i zlokalizowanych w sześciu różnych dystryktach: Évora, Santarém, Castelo Branco, Leiria, Coimbra oraz Aveiro. Elektrownie te będą wytwarzać w sumie około 120 GWh energii elektrycznej rocznie.
Nasza praca z inwestorem rozpoczęła się już na etapie budowy i bardzo mnie to cieszy ponieważ uważam, że pojawienie się specjalistów O&M na wczesnym etapie życia danego projektu energetycznego przynosi wiele korzyści. Krytycznym elementem budowy i uruchomienia każdej farmy fotowoltaicznej jest poprawna konfiguracja systemu sterowania elektrownią, a my już teraz dostarczyliśmy układy sterowania i nasze autorskie oprogramowanie SCADA Nomad NX, które zapewni kompatybilność systemu z operatorem elektroenergetycznego systemu przesyłowego REN i operatorem sieci dystrybucji E-REDES. Dzięki temu, w kolejnym etapie, płynnie będziemy mogli przejąć już gotowe obiekty i rozpocząć świadczenie usług obsługi technicznej (O&M). Monitoring tych elektrowni będziemy prowadzić z Polski, w naszym Centrum Monitoringu, a nad działalnością w terenie będzie czuwał nasz lokalny zespół doświadczonych inżynierów.
Zawsze myśleliśmy o Nomad Electric w skali globalnej, dlatego od początku prowadzimy działalność opartą na międzynarodowych standardach. Od dawna współpracujemy również z międzynarodowymi inwestorami, którzy także mają swoje wymagania, związane np. z ESG, dlatego wszystkie procesy, jakie prowadzimy, są zgodne ze standardami cyberbezpieczeństwa, ISO czy EHS (Environment, Health and Safety), ale także naszymi wewnętrznymi procedurami.
Państwa firma jest także czołowym dostawcą kompleksowych usług z zakresu budowy farm fotowoltaicznych „pod klucz” (EPC). Jakie najciekawsze projekty zrealizowali Państwo ostatnio w Polsce?
W grudniu 2022 zakończyliśmy budowę parku solarnego o mocy 27 MWp i niebawem skończymy drugi o mocy 50 MWp. Mamy również już podpisane kontrakty na obsługę O&M obu elektrowni. Wytwarzanie energii na farmach nie powoduje żadnych emisji zanieczyszczeń do atmosfery, więc dzięki obu inwestycjom popłynie czysty prąd, bez rocznej emisji do atmosfery ponad 65 tys. ton CO2, jak miałoby to miejsce w przypadku tradycyjnej energetyki.
W tych dwóch lokalizacjach zainstalowaliśmy łącznie ponad 150 tys. modułów fotowoltaicznych na nadążnej konstrukcji typu tracker, która pozwala na automatyczne dostosowanie pozycji paneli fotowoltaicznych do kąta padania promieni słonecznych. Mówiąc bardziej obrazowo, panele „obracają” się w kierunku słońca. W efekcie, te elektrownie mogą produkować więcej energii w skali roku oraz uzyskać lepszy profil produkcji. Byliśmy pierwszą firmą w Polsce, która zbudowała tak duże obiekty na trackerach. Systemy nadążne są więc nam już dobrze znane, choć w naszym kraju są jeszcze nowością. Jednak nieustannie zyskują na popularności wśród inwestorów.
Jako firma odpowiedzialna również za rozruch farm jakimi modelami się Państwo kierują, jakich procedur przestrzegają, by zapewnić jakość i spełnić wymogi środowiskowe i bezpieczeństwa?
Tak jak wspominałem, zawsze myśleliśmy o Nomad Electric w skali globalnej, dlatego od początku prowadzimy działalność opartą na międzynarodowych standardach. Od dawna współpracujemy również z międzynarodowymi inwestorami, którzy także mają swoje wymagania, związane np. z ESG, dlatego wszystkie procesy, jakie prowadzimy, są zgodne ze standardami cyberbezpieczeństwa, ISO czy EHS (Environment, Health and Safety), ale także naszymi wewnętrznymi procedurami. Nomad Electric przeszedł także audyt potwierdzający wdrożenie w organizacji Zintegrowanego Systemu Zarządzania, opartego na systemach zarządzania jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem i higieną pracy. Priorytetem dla nas jest bezpieczeństwo pracowników. Możemy pochwalić się bezwypadkową pracą przy naszych projektach od samego początku działalności Spółki. Jesteśmy też aktywnym uczestnikiem zielonej transformacji ukierunkowanej na zwiększenie udziału energii słonecznej w europejskim miksie energetycznym i działamy w duchu zrównoważonego rozwoju. Budując kolejne farmy fotowoltaiczne i zarządzając później ich efektywnością, realizujemy cele UE w zakresie OZE.
Nomad Electric
Nomad Electric jest liderem w obszarze Operations & Maintenance (O&M) wielkopowierzchniowych farm fotowoltaicznych oraz czołowym dostawcą kompleksowych usług z zakresu ich budowy w formule „pod klucz” (EPC). Firma prowadzi działalność nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach Unii Europejskiej i zawarła umowy na obsługę techniczną portfela projektów fotowoltaicznych o łącznej mocy ponad 1,1 GWp. Nomad Electric zarządza elektrowniami PV poprzez nowoczesne Centrum Monitoringu i wykorzystuje autorskie oprogramowanie SCADA Nomad NX. Spółka stale maksymalizuje rentowność instalacji także dzięki wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii takich jak m.in. obrazowanie elektroluminescencyjne, drony wyposażone w kamery termowizyjne i algorytmy Machine Learning.