Raport IPCC – klimatyczna ruletka
Powstały w 1988 roku Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) opublikował w tym tygodniu swój szósty raport na temat klimatu.
Raport IPCC 2021
Generalne wnioski z tegorocznego raportu podobne są do tych, które zawiera raport z 2013 roku. Raporty potwierdzają, że od początku tego wieku sytuacja staje się coraz bardziej niepokojąca. Koralowce i inne gatunki morskie giną w ocieplających się morzach, narody wyspiarskie zagrożone są zatopieniem. Jednak naukowcy skonstruowali jeszcze lepsze modele. Na przykład najnowsze modele zawierają bardziej szczegółowy opis mikrofizyki chmur oraz dokładniejsze symulacje tego w jaki sposób wzrost poziomu morza zagrozi regionom. O wiele wyraźniej zaznaczono też wpływ działalności człowieka na zmiany klimatu.
Raport IPCC z 2021 roku wyraźniej łączy też ekstremalne zjawiska pogodowe ze zmianami klimatycznymi. Co więcej, ostatnie klęski żywiołowe, o których głośno było w mediach: powodzie w Chinach i Niemczech, pożary lasów w Grecji i kopuła cieplna nad Kanadą, wydarzyły się zbyt późno, aby zostały ujęte w literaturze, na której opiera się raport IPCC. Tim Palmer z Uniwersytetu Oksfordzkiego uważa, że przerażające upały w Kolumbii Brytyjskiej i ulewne deszcze w Zhengzhou i Nadrenii wykraczały poza zakres obecnych modeli. Rzeczywistość klimatyczna już niestety wyprzedziła symulacje.
Kluczowe fakty przytoczone w Raporcie IPCC
–> Temperatura powierzchni Ziemi była o 1,09 °C wyższa w dekadzie 2011-2020 niż w latach 1850-1900.
–> Ostatnie pięciolecie było najgorętszym zanotowanym od połowy XIX wieku.
–> Tempo wzrostu poziomu morza prawie potroiło się w porównaniu z latami 1901-1971.
–> „Bardzo prawdopodobne” (90%) jest, że wpływ człowieka jest główną przyczyną globalnego cofania się lodowców od lat 90. i zmniejszania się lodu morskiego w Arktyce.
–> Jest „praktycznie pewne”, że upały, w tym fale upałów, są częstsze i bardziej intensywne od lat 50. XX wieku, podczas gdy zimne okresy stały się rzadsze i mniej dotkliwe.
Symulacje w Raporcie IPCC
Ocieplenie wpływa na wszystkie kontynenty i jest bardziej zauważalne na lądzie niż w przypadku oceanów – zarówno w dotychczasowych obserwacjach, jak i modelach. Arktyka i Antarktyda ogrzewają się bardziej niż regiony tropikalne.
Względnie małe liczby bezwzględne mogą być dużymi zmianami procentowymi w regionach o suchych warunkach wyjściowych. Przewiduje się, że opady wzrosną na wysokich szerokościach geograficznych, na równikowym Pacyfiku i w częściach regionów monsunowych, ale zmniejszą się w częściach subtropikalnych i na ograniczonych obszarach tropików.
Główne wnioski z raportu IPCC
–> Przynajmniej raz przed 2050 r. we wszystkich ocenianych scenariuszach Arktyka będzie praktycznie wolna od lodu.
–> Będzie rosła częstość występowania niektórych ekstremalnych zdarzeń „bezprecedensowych w historii”, nawet przy ociepleniu o 1,5 °C.
–> Przewiduje się, że ekstremalne zdarzenia na poziomie morza, które miały miejsce raz na sto lat w niedalekiej przeszłości, będą występować co najmniej raz w roku w ponad połowie lokalizacji pływów do 2100 r.
–> W wielu regionach prawdopodobnie nastąpi wzrost zagrożenia pożarowego.
Porozumienie Paryskie
Prawie sześć lat temu zawarto Porozumienie Paryskie. Uczestniczące w nim kraje zobowiązały się do podjęcia działań skupiających się na eliminacji emisji gazów cieplarnianych. Jego celem jest ograniczenie globalnego ocieplenia do znacznie poniżej 2 °C, a najlepiej do 1,5 °C, w porównaniu do poziomu sprzed epoki przemysłowej.
Jednak wszystkie modele klimatyczne sugerują, że do 2040 r. Ziemia ociepli się o 1,5 °C w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej, czyli powyżej limitu ustalonego przez Porozumienie Paryskie w sprawie nieodwracalnie podnoszących się mórz.
Jaka czeka nas przyszłość?
Ograniczenie globalnego ocieplenia naprawdę minimalizuje prawdopodobieństwo osiągnięcia tych punktów krytycznych (…) Nie jesteśmy skazani na zgubę.
Wyzwania związane z planowaniem i zarządzaniem kryzysem klimatycznym są podobne do tych, które wywołała pandemia Covid-19. Jest to złożone, globalne, trudne do modelowania zagrożenie, które wpływa na prawie każdy aspekt życia, m.in. zdrowie, zamożność, wymóg sprawnego działania w celu ochrony środków do życia. Niebezpieczna jest skłonność do optymizmu czy magicznego myślenia i nadziei, że najgorsze się nie wydarzy. Potrzeba globalnej współpracy, bo koszt bezczynności gwałtownie narasta. Z raportu jasno wynika, że przywódcy muszą zjednoczyć się na COP26 w Glasgow i podjąć szybkie i drastyczne działania na rzecz dekarbonizacji świata.
Źródła:
Raport IPCC 2021, Summary for Policymakers
IPCC report underlines global leaders’ dangerous climate roulette, Financial Times,