Czy OZE są ekologiczne?
Ostatnimi czasy obserwujemy w energetyce wiele zmian mających na celu uczynienie jej mniej uciążliwą dla środowiska, a równocześnie zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Utrzymanie obu tych trendów jest priorytetem, aby w przyszłości osiągnąć zrównoważony rozwój energetyczny i są one blisko związane. Jednak czy można powiedzieć, że odnawialne źródła energii są ekologiczne?
Czym są odnawialne źródła energii?
Odnawialna energia to taka, jaką można uzyskać, nie powodując znaczącego ubytku zasobów naturalnych lub której zasoby stale się odnawiają. Stanowi ona alternatywę dla konwencjonalnych źródeł energii, jakimi są paliwa kopalne, m. in. węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny. Odnawialne źródła energii to procesy naturalne i produkty materii organicznej. Należą do nich m. in. wiatr, promieniowanie słoneczne, geotermia, pływy i fale morskie, wody płynące, biomasa i biogaz.
Korzyści ekologiczne z wykorzystywania OZE
Gdy popatrzymy na definicję odnawialnych źródeł energii, od razu możemy zauważyć ich pozytywne strony z perspektywy środowiskowej. Po pierwsze, ich eksploatacja nie powoduje zubażania danego terenu w naturalnie występujące w nim surowce. Po drugie, wykorzystanie OZE nie wiąże się ze spalaniem paliw kopalnych, co oznacza ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dodatkowo, ten sposób produkcji energii generuje mniej odpadów niż procesy przetwarzania konwencjonalnych surowców energetycznych. Niektóre metody, takie jak wykorzystanie biomasy, wręcz przyczyniają się do redukcji ilości odpadów trafiających na wysypiska, wykorzystując pozostałości organiczne.
Negatywny wpływ energetyki odnawialnej na środowisko
OZE często są nazywane zielonymi źródłami energii, jednak ich wykorzystanie nie jest zupełnie pozbawione ujemnego wpływu na środowisko. Do ich wykorzystania używa się konstrukcji stworzonych przez człowieka, które nie są częścią przyrody. Aby produkować energię na dużą skalę, niezbędne jest wprowadzenie zmian na rozległym terenie. Przykładami ingerencji OZE w środowisko są instalacje wiatrowe czy fotowoltaiczne, które nie pozostają bez wpływu na krajobraz czy też gleby na terenach, na których są wykorzystywane. Odwierty geotermalne natomiast naruszają naturalną strukturę formacji skalnych i wód podziemnych.
Wpływ odnawialnych źródeł energii na zwierzęta
Instalacje energetyki odnawialnej mogą mieć negatywny wpływ na lokalną faunę. Farmy wiatrowe przyczyniają się do zwiększenia śmiertelności ptaków w regionie, w którym się znajdują (choć w mniejszym stopniu niż inne konstrukcje, np. maszty telekomunikacyjne). Wykorzystanie hydroelektrowni ma znaczne konsekwencje. Obecność tam na rzece uniemożliwia rybom dotarcie do miejsc tarła, to natomiast przynosi szkodę lokalnie występującym gatunkom, dla których ryby stanowiły podstawę pożywienia. Dodatkowo konieczność zalania rozległych terenów pozbawia wiele lądowych gatunków ich naturalnych siedlisk.
OZE i emisja gazów cieplarnianych oraz szkodliwych substancji
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii nie niweluje zupełnie problemu zanieczyszczeń. Odwierty geotermalne mogą spowodować emisję ukrytych pod powierzchnią ziemi gazów cieplarnianych oraz niebezpiecznych substancji, takich jak radon i dwutlenek siarki. Dystrybucja i instalacja paneli słonecznych wiąże się z emisją gazów cieplarnianych, natomiast po zakończeniu ich cyklu życia pojawia się problem z toksycznymi substancjami użytymi do ich budowy. Prawo Unii Europejskiej nakazuje recykling paneli fotowoltaicznych, jednak w innych częściach świata wiele z nich trafia na wysypiska śmieci. Tam związki metali ciężkich, takich jak kadm, ołów i arsen mogą się z nich wydostawać, zanieczyszczając powietrze i glebę.
Bilans dobrych i złych stron OZE z perspektywy ekologicznej
Po wymienieniu powyższych problemów związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii można zadać sobie pytanie, czy rzeczywiście są one dobrym rozwiązaniem. Co do tego źródła są zgodne – tak. Choć nieidealne, OZE są znacznie bardziej przyjazne środowisku niż energetyka konwencjonalna. Ilość gazów cieplarnianych generowanych przy wykorzystaniu źródeł energii odnawialnej jest o wiele mniejsza niż ta powstająca przy produkcji tej samej ilości energii z wykorzystaniem paliw kopalnych. Podobnie przedstawia się sytuacja z zanieczyszczaniem powietrza. Choć niektóre technologie wykorzystują rozległe tereny, rozproszony charakter instalacji jest mniej uciążliwy dla otaczającej przyrody niż w przypadku zakładów energetyki konwencjonalnej. Problemy związane z technologiami OZE wynikają w dużej mierze z ograniczonej efektywności ich wykorzystania i niewystarczająco długiego cyklu życia urządzeń. Dalsze rozwijanie tych technologii pozwoli na zwiększenie ich przyjazności środowisku i osiągnięcie zrównoważonego rozwoju energetycznego.
Źródła:
https://www.teraz-srodowisko.pl/slownik-ochrona-srodowiska/definicja/oze.html
http://tarnogrod.oze.eurzad.eu/?p=57
Why Renewable Energy
https://www.ekoradcy.pl/blog/wady-i-zalety-odnawialnych-zrodel-energii
https://www.conserve-energy-future.com/advantages-and-disadvantages-of-renewable-energy.php
https://www.greenmatch.co.uk/blog/2014/08/5-advantages-and-5-disadvantages-of-solar-energy
https://www.wired.com/story/solar-panels-are-starting-to-die-leaving-behind-toxic-trash/
https://www.pv-magazine.com/2020/08/26/recycling-pv-panels-why-cant-we-hit-100/
https://scdhec.gov/sites/default/files/Library/OR-1695.pdf
https://www.bv.com/perspectives/impact-solar-energy-wildlife-emerging-environmental-issue
https://www.conserve-energy-future.com/disadvantages_geothermalenergy.php