Zielone wąskie gardła obejmują problemy po stronie podaży metali rzadkich i ograniczenia związane z gruntami. To też sygnał, że dekarbonizacja staje się rzeczywistością.
Czym jest wąskie gardło?
Wąskie gardło, nazywane też wąskim przekrojem, to element zasobów, który nie pozwala wykorzystać możliwości innych czynników produkcji i zmniejsza skalę produkcji. Innymi słowy, ogranicza zdolność wytwarzania i określa potencjał całego systemu. Przykładem wąskiego gardła jest niedostateczna podaż jednego czynnika w porównaniu z podażą pozostałych zasobów.
Często nie docenia się problemów po stronie podażowej a to one stanowią jedno z wyzwań, gdy gospodarka powstaje. Krótkoterminowe wąskie gardła zazwyczaj nie stanowią istotnego problemu, ponieważ występują tymczasowo. Jednak problem pojawia się kiedy wąskie gardła spowalniają produkcję długoterminowo.
Zielone wąskie gardła
W przypadku biznesu czystej energii wąskie gardła często obejmują problemy po stronie podaży, które dotyczą metali rzadkich oraz ograniczenia związane z gruntami. To istotne utrudnienia, które odpowiadają za spowolnienie boomu na zieloną energię. Ponieważ nie są one przejściowe, to z dużym prawdopodobieństwem mogą stać się powtarzającym się kłopotliwym elementem światowej gospodarki w nadchodzących latach.
Postawa biznesu czystej energii
Zgodnie z nową rzeczywistością, zielone technologie są bardziej konkurencyjne kosztowo. Dlatego firmy, które dotychczas były związane z paliwami kopalnymi, zmieniają swoje plany inwestycyjne. W tym samym czasie firmy z branży czystej energii zwiększają wydatki kapitałowe. To idealna sytuacja dla takich firm jak Orsted (farmy wiatrowe) czy Tesla (samochody elektryczne), które planują w tym roku wzrost o odpowiednio: 30% i 62%. Warto jeszcze dodać, że w pierwszym kwartale 2021 roku do zielonych funduszy inwestycyjnych trafiła kwota 178 USD.
Zmiana w sposobie alokacji zasobów powoduje napięcia, gdy popyt na surowce gwałtownie rośnie. Według kalkulacji portalu „Economist”, cena koszyka pięciu minerałów wykorzystywanych w samochodach elektrycznych i sieciach energetycznych wzrosła w ciągu ostatniego roku o 139%. Nie inaczej wygląda sytuacja w przypadku prawa do ziemi pod budowę farm energetycznych.
Nadchodzące lata jawią się jako czas przyspieszonej produkcji w ramach uznanych już zielonych technologii przy dużych nakładach kapitałowych. Taka sytuacja wywołuje niedobory, które mają wpływ na finanse. Chociaż waga branży energii odnawialnej we wskaźnikach cen konsumpcyjnych jest jeszcze niewielka, to niektórzy finansiści obawiają się, że niedobory dostaw ostatecznie spowodują wyższą inflację. A trzeba jeszcze wspomnieć, że pomimo rosnących cen metali, firmy wydobywcze obawiają się zwiększania podaży.
Okazuje się, że aby nie zboczyć z drogi ku zerowym emisjom:
„…do 2030 roku roczna produkcja pojazdów elektrycznych powinna być dziesięciokrotnie wyższa niż w ubiegłym roku, a liczba przydrożnych stacji ładowania 31 razy większa. Zainstalowana baza wytwarzania energii odnawialnej musi wzrosnąć trzykrotnie.”
Oznacza to, że globalne firmy wydobywcze mogą być zmuszone do podniesienia rocznej produkcji minerałów krytycznych aż o 500%. Być może 2% amerykańskiej ziemi będzie musiało zostać pokryte turbinami i panelami słonecznymi. Całość wymaga inwestycji około 35 bilionów dolarów w ciągu następnych 10 lat, co odpowiada jednej trzeciej dzisiejszych aktywów globalnej branży zarządzania funduszami.
Sugestie dla rządzących
Zielone wąskie gardła to sygnał, że dekarbonizacja w końcu przechodzi z idei teoretycznej do rzeczywistości. Potrzebny jest teraz potężny impuls, aby pomóc w przeprowadzeniu rewolucji.
Kraje, które odpowiadają za ponad 70% światowego PKB i emisji gazów cieplarnianych, mają teraz cele dotyczące zerowych emisji netto. Aby ułatwić transformację energetyczną, władze krajów powinny sprawnie reagować na sygnały rynkowe. Główną przyczyną niedoboru inwestycji jest długie zatwierdzanie projektów, których przewidywane ryzyko i zwroty są nieprzejrzyste.
Aktywne państwo odgrywa kluczową rolę w badaniach, rozwoju i we wspieraniu budowy kluczowej infrastruktury, takiej jak linie przesyłowe. Zgodnie z tym co podaje portal economist.com, jednym z możliwych i zarazem priorytetowych działań rządu powinno być ułatwienie wzrostu inwestycji w sektorze prywatnym. To, zdaniem autorów, poprawi wydajność w branży. Działania mogą obejmować np.:
- łagodzenie zasad planowania, szybkość wydawania decyzji,
- pomoc dla firm i inwestorów w radzeniu sobie z ryzykiem, np. poprzez zagwarantowanie minimalnych cen za wytwarzanie energii elektrycznej,
- wprowadzenie cen emisji.
Nie ulega wątpliwości, że takie podejście zwiększy szanse na dotrzymanie obietnicy osiągnięcia zerowych emisji netto.
Źródła:
“How green bottlenecks threaten the clean energy business”, https://www.economist.com/leaders/2021/06/12/how-green-bottlenecks-threaten-the-clean-energy-business
https://mfiles.pl/pl/index.php/W%C4%85skie_gard%C5%82o
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/waski-przekroj;3994398.html