Od 31 października do 12 listopada w Glasgow trwa konferencja klimatyczna ONZ COP 26. Na czym polega tzw. szczyt klimatyczny i co ma na celu? Piszemy o tym w dzisiejszym artykule.
Wybrane ustalenia COP 26 – czwartek 04.11
- Koalicja banków, inwestorów i ubezpieczycieli oświadczyła, że zobowiąże się do osiągnięcia zerowej emisji netto w całym swoim portfelu do 2050 r.
- Stany Zjednoczone poparły mechanizm finansowania, który ma na celu skierowanie 500 milionów dolarów rocznie na odejście krajów rozwijających się od energii opartej na węglu.
- Grupa fundacji filantropijnych i międzynarodowych banków rozwoju ogłosiła fundusz o wartości 10,5 miliarda dolarów, aby pomóc wschodzącym gospodarkom w przejściu na źródła odnawialne.
- Globalny Sojusz Energetyczny ma na celu zebranie 100 miliardów dolarów kapitału publicznego i prywatnego, aby rozszerzyć dostęp do czystych źródeł energii elektrycznej w krajach rozwijających się.
- 190 krajów (w tym Polska) i organizacji tworzących nową koalicję zobowiązało się do stopniowego odchodzenia od węgla. Oficjalny tekst zobowiązania nie został jeszcze ogłoszony publicznie, ale z informacji prasowej na stronie rządu Wielkiej Brytanii wynika, że to oświadczenie oznacza:
- zakończenie wszystkich inwestycji w nową energetykę węglową w kraju i za granicą,
- szybkie zwiększanie wdrażania czystej energii elektrycznej,
- stopniowe wycofywanie energetyki węglowej w gospodarkach w latach 30. XX wieku dla największych gospodarek i 2040 dla reszty świata,
- dokonanie odejścia od energetyki węglowej w sposób korzystny dla pracowników i społeczności.
- Wielka Brytania ogłosiła ponad 55 milionów funtów wsparcia na pomoc Pakistanowi w walce ze zmianami klimatycznymi.
- USA i Wielka Brytania rozpoczęły strategiczny dialog energetyczny, który pogłębi współpracę w obszarach takich jak technologie czystej energii, dekarbonizacja przemysłu, energia jądrowa i bezpieczeństwo energetyczne, a także nauka i innowacje.
Najważniejsze ustalenia COP 26 – wtorek 02.11
- Ponad 90 krajów dołączyło do globalnego zobowiązania do ograniczenia emisji metanu o 30% do 2030 roku.
- Kolumbia, Wielka Brytania i Bezos zobowiązali się do ochrony lasów.
- Prezydent Biden przedstawił szereg inicjatyw, które obejmuje jego pakiet wydatków wysokości 1,75 biliona dolarów.
Czym jest COP 26?
Rozwinięciem skrótu COP jest angielskie wyrażenie „conference of the parties”, które oznacza „konferencję stron” konwencji ONZ (Organizacji Narodów Zjednoczonych) w sprawie zmian klimatu. Natomiast COP 26 to 26. spotkanie stron tej konwencji. Wydarzenie nazwane jest również szczytem klimatycznym COP 26.
Gospodarzem tegorocznego wydarzenia jest Wielka Brytania we współpracy z Włochami. Konferencja rozpoczęła się 31 października 2021 roku w Glasgow i potrwa do 12 listopada 2021 roku.
Ludzkość wypowiedziała wojnę naturze: musimy przestać. Planeta Ziemia jest naszym jedynym domem. Musimy ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5°C. Nadszedł czas na wspólne działanie.
Charles Michel, przewodniczący Rady Europejskiej
Tło historyczne dla COP 26
Po raz pierwszy przywódcy różnych krajów spotkali się niemal 30 lat temu. Przedmiotem dyskusji były wówczas postępujące zmiany klimatyczne. W związku z tą sytuacją Organizacja Narodów Zjednoczonych zwróciła się do wszystkich przywódców z prośbą o podpisanie konwencji klimatycznej. Dokładniej: Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), czyli traktatu zawartego w 1994 roku, który ma 197 stron (196 krajów i UE). Dokument zobowiązuje wszystkich sygnatariuszy konwencji do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Od tamtego momentu organizowane są regularne coroczne spotkania stron konwencji. (Ale w 2020 roku z powodu pandemii Covid-19 konferencja klimatyczna wyjątkowo się nie odbyła.)
Konferencje klimatyczne ONZ należą do największych międzynarodowych spotkań na świecie, a negocjacje między rządami są złożone i obejmują wiele istotnych kwestii. Celem każdej takiej konferencji jest omówienie dotychczasowych postępów oraz bieżących działań i wyzwań związanych z przeciwdziałaniem zmianom klimatu. Uczestnicy COP dokonują przeglądu swoich zobowiązań w odniesieniu do celu porozumienia paryskiego, jakim jest:
- utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej,
- kontynuowanie działań ograniczających wzrost temperatury do 1,5°C.
Porozumienie paryskie zostało uzgodnione podczas COP 21 w 2015 roku. Po raz pierwszy w historii prawie każdy kraj na świecie podjął wtedy prawnie wiążące zobowiązanie do redukcji emisji. Porozumienie paryskie określa również ambitne cele w zakresie adaptacji i finansów, uznając, że wiele osób na całym świecie już odczuwa skutki zmieniającego się klimatu i że potrzebne będzie wsparcie – finansowe, techniczne itp.
Uczestnicy COP 26
COP 26 jest spotkaniem, w którym uczestniczą przywódcy wszystkich państw świata. Zgodnie z założeniem na szczycie klimatycznym w Glasgow mieli zjawić się przedstawiciele wszystkich państw. Jednak według medialnych doniesień na rozpoczętej w niedzielę konferencji zabrakło kilku liderów. Nie przyjechał Władimir Putin (prezydent Rosji), Jair Bolsonaro (prezydent Brazylii) i Xi Jinping (prezydent Chin).
Unię Europejską (w tym Polskę) podczas COP 26 reprezentuje Rada i Komisja Europejska. Na czele tej delegacji stanęli:
- przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel,
- przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen,
- premier Słowenii Janez Janša, który obecnie przewodniczy Radzie UE.
Jeśli chodzi o Radę, w posiedzeniu i dyskusjach w imieniu 27 państw członkowskich UE będzie uczestniczyć Słowenia. Stanowisko, jakie UE jako całość chce przedstawić podczas negocjacji – które mają zaowocować odnowieniem zobowiązań przez państwa – zostało uzgodnione przed spotkaniem, podczas ostatniej Rady ds. Środowiska.
www.consilium.europa.eu
Rada pełni istotną rolę w umowach międzynarodowych z państwami spoza Unii Europejskiej i z organizacjami międzynarodowymi, ponieważ wyraża zgodę na zawarcie umowy.
Najważniejsze cele COP 26
Przedstawiciele krajów spotykają się w celu dokonania ustaleń dotyczących sposobów intensyfikacji globalnych działań na rzecz rozwiązania jednego z najpoważniejszych problemów jakim jest kryzys klimatyczny. Oczekuje się, że poszczególne kraje spełnią zobowiązania wynikające z porozumienia paryskiego. Przede wszystkim chodzi o to, aby kraje:
- zobowiązały się do realizacji bardziej ambitnych celów polegających na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku,
- omówiły środki pomocne w dostosowaniu się skutków zmiany klimatu,
- zwiększyły finansowanie działań klimatycznych, zwłaszcza na rzecz krajów rozwijających się.
Jako podmiot wnoszący największy wkład w międzynarodowe finansowanie działań związanych z klimatem, UE wywiązuje się ze swojego zobowiązania na rzecz zapewniania krajom rozwijającym się funduszy, które pomogą im stawić czoła skutkom zmiany klimatu. Będzie nadal przyczyniać się do osiągnięcia globalnego celu, jakim jest uruchamianie do 2025 roku 100 mld dolarów rocznie. UE zachęca inne kraje rozwinięte do wniesienia wkładu we wspieranie krajów rozwijających się.
www.consilium.europa.eu
Podczas COP 26 mają pojawić się ustalenia dotyczące realizacji uzgodnień zawartych w Paryżu, ale nie tylko. Problem jest fakt, że część ustaleń paryskich nie jest realizowana. A nawet gdyby była, to prawdopodobnie realizacja tylko tamtego porozumienia nie byłaby wystarczająca. Dlatego opinie ekspertów potwierdzają, że aby zatrzymać postępujące zmiany klimatyczne, potrzebne są bardziej zdecydowane działania.
Nie ma czasu. My, jeżeli naprawdę chcemy przetrwać, jeżeli chcemy powstrzymać katastrofę klimatyczną, musimy podjąć działania już dzisiaj.
dr hab. Zbigniew Karaczun, profesor SGGW i ekspert Koalicji Klimatycznej
Inne omawiane możliwości
Wielka Brytania chciałaby, aby wszystkie kraje biorące udział w wydarzeniu złożyły wskazane przez nią oświadczenie. Oznaczałoby to zobowiązanie poszczególnych krajów do dążenia do zerowej emisji netto do roku 2050 oraz do znacznej redukcji emisji do roku 2030. Rząd Wielkiej Brytanii zadeklarował już taki cel zerowej emisji netto i oczekuje, że pozostałe kraje, zwłaszcza te najbardziej uprzemysłowione, postąpią podobnie. Innymi słowy, chodzi o znacznie szybszą realizację celów zawartych w porozumieniu paryskim.
Gospodarz wydarzenia sugeruje również przyspieszenie zastępowania samochodów silnikowych samochodami elektrycznymi. W tym celu proponuje się wprowadzenie zakazu sprzedaży nowych pojazdów spalinowych. Zakaz miałoby obowiązywać od 2040 roku. Jednocześnie przyspieszeniu miałoby podlegać odchodzenie od wykorzystywania paliw kopalnych, głównie węgla. Jednak w przypadku tej kwestii niektóre kraje stawiają wyraźny opór (Chiny, Rosja, Australia, Indie). Pozostałe cele COP 26 dotyczą ograniczenia wycinki drzew i ochrony ludzi przed skutkami zmian klimatu m.in. poprzez finansowanie.
Źródła: