Elektrownie atomowe w Europie
Elektrownie atomowe odgrywają istotną rolę w europejskim krajobrazie energetycznym, dostarczając stabilne źródło energii elektrycznej. W ostatnich latach temat energetyki jądrowej stał się przedmiotem intensywnych debat związanych zarówno z korzyściami, jak i obawami dotyczącymi bezpieczeństwa. Przeanalizujmy zatem stan obecny elektrowni atomowych w Europie i perspektywy ich rozwoju.
Stan obecny elektrowni atomowych
W Europie istnieje obecnie kilkadziesiąt elektrowni atomowych, zlokalizowanych głównie w krajach takich jak Francja, Wielka Brytania, i Hiszpania. Francja wyróżnia się jako jeden z liderów w zakresie energetyki jądrowej, gdzie elektrownie atomowe dostarczają znaczną część krajowej energii elektrycznej.
Według Eurostatu w 2021 roku, 13 państw członkowskich Unii Europejskiej odnotowało wzrost o 7% w produkcji energii elektrycznej z elektrowni jądrowych w porównaniu do roku 2020, osiągając wartość 731 701 gigawatogodzin (stanowiło to ponad 25% całkowitej produkcji energii elektrycznej w całej UE).
Francja jako lider w produkcji energii jądrowej, wytworzyła prawie 52% całkowitej produkcji w UE, (379 361 GWh). Kolejne państwa w rankingu to Hiszpania (8%), Szwecja (7%) i Belgia (7%). Te pięć krajów wspólnie generuje ponad 83% całkowitej ilości energii elektrycznej wytwarzanej w elektrowniach jądrowych na terenie Unii Europejskiej.
W 2021 roku, 106 reaktorów jądrowych działało w 13 państwach UE produkujących energię elektryczną, co stanowiło lekki spadek w porównaniu z liczbą 109 na początku roku 2020.
Francja nadal utrzymuje swoją pozycję jako państwo najbardziej uzależnione od elektrowni atomowych, gdzie aż 69% całkowitej energii elektrycznej wytwarzanej w kraju pochodzi z właśnie z tej infrastruktury. Słowacja (52%) i Belgia (51%) również znajdują się w gronie krajów, gdzie ponad połowa energii elektrycznej pochodzi z elektrowni atomowych.
Poniżej prezentujemy moc zainstalowaną w aktywnych elektrowniach atomowych, z rozróżnieniem na kraje europejskie.
Największe elektrownie atomowe w Europie
W klasyfikacji 10 największych elektrowni atomowych na świecie, znalazły się jedynie 4 europejskie jednostki. Zdecydowanym liderem rankingu są kraje azjatyckie (Korea Południowa i Japonia). Mimo to, w Europie na przestrzeni lat powstało wiele dużych elektrowni atomowych. Poniżej prezentujemy kilka z nich:
- Elektrownia Atomowa Forsmark (Szwecja): 3000 MW.
- Elektrownia Atomowa Ringhals (Szwecja): 3000 MW.
- Elektrownia Atomowa Tihange (Belgia): 3456 MW
- Elektrownia Atomowa Doel (Belgia): 3924 MW
- Elektrownia Atomowa Cattenom (Francja): 5200 MW
- Elektrownia Atomowa Paluel (Francja): 5320 MW
- Elektrownia Atomowa Gravelines (Francja): 5360 MW
- Zaporoska Elektrownia Jądrowa (Ukraina): 5700 MW
Warto zaznaczyć, że 11 września 2022 roku Elektrownia Zaporoże została odłączona od sieci przesyłowej energii elektrycznej na Ukrainie, rozpoczynając proces wygaszania i przechodzenia w tryb uśpiony.
Elektrownie atomowe w prawodawstwie Unii Europejskiej
Energia jądrowa w UE jest w dużej mierze regulowana przez traktat Euratom, który był jednym z traktatów założycielskich ustanawiających UE. Domyślnie wszystkie państwa członkowskie UE są jej stronami. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) została utworzona w marcu 1957 roku w celu utworzenia wspólnego rynku na rzecz rozwoju pokojowego wykorzystania energii atomowej
W lutym 2022 roku Komisja Europejska zaakceptowała projekt taksonomii, który uwzględnia rolę gazu i energii jądrowej w transformacji energetycznej. Decyzja ta otwiera drzwi do pozyskania funduszy od UE i na rynkach finansowych na inwestycje w te źródła energii.
Mimo prób niektórych europosłów, którzy chcieli odrzucić proponowany przez KE akt delegowany, rezolucja dotycząca wyłączenia energii jądrowej i gazu została ostatecznie odrzucona. W głosowaniu 278 posłów opowiedziało się za wyłączeniem, 328 przeciwnych, a 33 wstrzymało się od głosu. Aby odrzucić wniosek KE, potrzebna była absolutna większość 353 głosów. Jeśli do 11 lipca ani Parlament, ani Rada nie odrzucą wniosku, akt delegowany w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zmiany klimatu wszedł w życie od 1 stycznia 2023 roku.
Nowe inwestycje i technologie
Zastosowanie energii jądrowej umożliwia znaczne ograniczenie emisji dwutlenku węgla, co stawia elektrownie atomowe w roli istotnego instrumentu walki z zmianami klimatycznymi. Jednakże, obawy związane z bezpieczeństwem, składowaniem odpadów radioaktywnych i wysokimi kosztami budowy sprawiają, że kwestia ta budzi kontrowersje.
Mimo kontrowersji związanych z energią jądrową, niektóre kraje europejskie rozważają budowę nowych elektrowni atomowych. W Polsce, na przykład, energetyka jądrowa jest elementem strategii długoterminowego rozwoju sektora energetycznego, mającego przyczynić się do dywersyfikacji źródeł energii.
Nowe technologie, takie jak reaktory IV generacji, stanowią obszar intensywnych badań i rozwoju. Te zaawansowane reaktory mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa, efektywności, i zminimalizowanie problemów związanych z odpadami radioaktywnymi.
Podsumowanie
Elektrownie atomowe w Europie pozostają ważnym elementem krajobrazu energetycznego, dostarczając stabilnego źródła energii. Pomimo wyzwań i kontrowersji, rozwój nowych technologii może otworzyć drogę dla bardziej zaawansowanych i bezpiecznych form energetyki jądrowej. Zrównoważone zarządzanie elektrowniami atomowymi i inwestycje w nowe rozwiązania technologiczne będą kluczowe dla kształtowania przyszłości energetyki jądrowej w Europie.