Raport: Koniec smogu za rogiem. Wystarczy zlikwidować „kopciuchy”

Polska może mieć czyste, spełniające nowe normy jakości powietrze, i to jeszcze w tej dekadzie. Warunkiem jest utrzymanie tempa wymiany kotłów oraz przestrzeganie istniejących uchwał antysmogowych – wynika z raportu Europejskiego Centrum Czystego Powietrza.

Realne przyspieszenie obecnego tempa wymiany kotłów pozwoliłoby spełnić nowe normy jakości powietrza jeszcze w tej dekadzie w zakresie nawet przyszłych norm PM2,5 do 2030 r. (średnioroczne stężenie nieprzekraczające 10 μg/m3). Poprawa jakości powietrza zmniejszy liczbę przedwczesnych zgonów w Polsce o ponad 21 tys. rocznie i obniży emisję gazów cieplarnianych z budynków jednorodzinnych o 30%.15-krotnie więcej osób będzie oddychało czystym powietrzem (30 milionów względem2 milionów obecnie ).

Wymiana kopciuchów = dobra jakość powietrza w Polsce

Autorzy raportu ECCP, badacze z Europejskiego Centrum Czystego Powietrza (ECAC) we współpracy z m. in. Uniwersytetem Wrocławskim i Krajowym Ośrodkiem Bilansowania i Zarządzania Emisjami przeanalizowali, jak zmieni się powietrze w Polsce, jeśli przestrzegać będziemy uchwał antysmogowych i zgodnie z nimi wymieniać stare kotły na nowoczesne źródła ogrzewania.

Założono wymianę 2,7 mln istniejących, przestarzałych urządzeń grzewczych (dane na 2022 rok). Jak wynika z założeń modelu, większość wymian będzie dotowana (2 427 540 szt.), a pozostałe zostaną dokonane w procesie naturalnym (334 833 szt.).

Utrzymanie takiego tempa wymiany sprawi, że po zakończeniu tego procesu blisko 30 mln Polaków będzie mieszkało na obszarach spełniających zaostrzone normy jakości powietrza, zgodne z najnowszymi wytycznymi WHO, które zostały też zaproponowane przez Komisję Europejską (rewizja unijnej dyrektywy AAQD). Obecnie tak czystym powietrzem oddycha zaledwie 2 miliony mieszkańców Polski.

21 tysięcy mniej zgonów rocznie

Poprawa jakości powietrza przyniesie każdego roku o 21 247 mniej przedwczesnych zgonów. Największa redukcja liczby przedwczesnych zgonów wystąpi w województwie śląskim, gdzie unikniemy aż 3 483 przedwczesnych zgonów rocznie. Obecnie na choroby powiązane z zanieczyszczeniem powietrza umiera w Polsce ponad 40 tysięcy osób. W związku ze stopniową wymianą urządzeń grzewczych, jakość powietrza będzie poprawiała się każdego roku. Sumaryczna liczba (z lat od 2022 do 2030) unikniętych przedwczesnych zgonów będzie znacząco większa. Dodatkową korzyścią z poprawy jakości powietrza w Polsce będzie zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych z sektora gospodarstw domowych – dla dwutlenku węgla o 33%. To tylko jedna z wielu korzyści synergii polityki klimatycznej i środowiskowej.

Za 3 lata już w 14 województwach

To ważna analiza dla nowego rządu – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. – Pojawiła się nadzieja, że mamy dużą szansę wygrać ze smogiem. Najbliższe cztery lata zdecydują, czy rozpoczęte już procesy wymiany źródeł ciepła w polskich domach i ich termomodernizacja zakończą się sukcesem. Potrzebujemy determinacji rządzących we wspieraniu realizacji uchwał antysmogowych. Już za trzy lata „kopciuchy” będą zakazane w 14 województwach w Polsce. To od rządu i władz lokalnych zależy, z jaką determinacją do likwidacji „kopciuchów” podejdziemy. Przykład Krakowa pokazuje, że walka ze smogiem przynosi efekty.

Analiza Europejskiego Centrum Czystego Powietrza dot. efektów spełnienia przez Polskę wymogów znowelizowanej unijnej dyrektywy AAQD dostępna jest na stronie ECAC.