Projekt Zorrotzaurre to kompleksowy i zrównoważony plan odzyskania zdegradowanej przestrzeni poprzemysłowej. Nowa przestrzeń będzie wyspą stworzoną do pracy, życia, rekreacji i jednocześnie miejscem dobrze zintegrowanym z Bilbao.
Przeszłość Zorrotzaurre
Zorrotzaurre to sztuczna wyspa znajdująca się w dzielnicy Deusto w Bilbao w Hiszpanii. Na początku funkcjonowała jako półwysep, który utworzono podczas budowy kanału Deusto w latach 50. i 60. XX wieku. Deusto powstał w ujściu rzeki Bilbao. Kanał ułatwiał żeglugę służąc przede wszystkim prowadzonemu tam przemysłowi. Jednak podczas kryzysu przemysłowego lat 80. wiele gałęzi przemysłu zamknięto lub przeniesiono. Dlatego pojawił się pomysł transformacji poprzemysłowego terenu.
Projekt transformacji Zorrotzaurre
Pierwszy plan generalny powstał się w 2004 roku, później zrewidowano go w 2007 roku. Ostatecznie dopiero w 2012 roku zatwierdzono nowy plan odnowienia okolicy na cele mieszkalne i biznesowe. Dzięki niemu obszar o powierzchni ponad 60 hektarów ma szansę zmienić się w nową dzielnicę mieszkaniową, handlową, biurową. Plan tej ambitnej transformacji zaprojektowała Zaha Hadid, brytyjska architektka pochodzenia irackiego.
Obecny plan dla Zorrotzaurre jest dużą operacją rewitalizacji, której celem jest przekształcenie terenu w nową dzielnicę Bilbao, która będzie dobrze zintegrowana wewnętrznie oraz skomunikowana z resztą miasta. Na tym obszarze znajdą się mieszkania w przystępnych cenach, niezanieczyszczające obszary biznesowe, obiekty społeczne, kulturalne i inne ciekawe miejsca służące społeczeństwu. Zakres prowadzonych obecnie prac obejmuje m.in. remonty i budowę mieszkań, miejsca na nowe gałęzie przemysłu i usługi. Powstają miejsca z przeznaczeniem typowo miejskim i rekreacyjnym, a także nowe połączenia nawiązujące do półwyspu, miasta i okolic.
Projekt rewitalizacji Zorrotzaurre obejmuje kilka kluczowych zadań:
- otwarcie kanału Deusto (przekształcenie półwyspu w wyspę),
- zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej,
- podniesienie poziomu terenu o 1,5 metra dla nowych budynków,
- instalowanie zbiorników na wodę deszczową,
- zapewnienie zielonych przestrzeni publicznych,
- sprostanie wyzwaniu zanieczyszczonej gleby z powodu wcześniejszej działalności przemysłowej,
- wyburzenie kilku budynków i przeniesienie 30 firm do innych lokalizacji poza Zorrotzaurre.
Koszty pokrywa partnerstwo publiczno-prywatne.
Postępy projektu Zorrotzaurre
Wstępne zmiany są już widoczne. Zniknęła część dawnych obiektów przemysłowych, wybudowano kilka nowych budynków. Dotychczas w ramach Master Planu ukończono też kanał, który oficjalnie otwarto 8 października 2018 roku, Dzięki temu dawny półwysep stał się wyspą.
Kompleksowe podejście do zużycia energii
W 2005 roku przy opracowywaniu Master Planu zwrócono również uwagę na efektywność energetyczną wyspy Zorrotzaurre. Jednym z wyzwań projektu było stworzenie modelu zużycia energii dla budynków, który byłby niższy niż standardowe zużycie w planowaniu urbanistycznym i nowym budownictwie. Zbadano parametry takie jak: wysokość i odległość między budynkami, orientacja i rozkład budynków w dzielnicy. Celem tej pracy było zmniejszenie wpływu energetycznego całego projektu bez szczegółowego zajmowania się budynkami lub ich systemami energetycznymi. Zasymulowano wysokość budynków i szerokość ulic, bez modyfikowania całkowitej powierzchni do zabudowania czy orientacji z uwzględnieniem różnych typów i potrzeb sektorów biurowych i usługowych.
Optymalizacja tych parametrów doprowadziła do oszczędności energii o 18% w stosunku do pierwotnego projektu, pokazując potencjał działań w tej fazie planowania. Zapewniło to podstawy do późniejszego opracowania szczegółowych rozporządzeń dla Zorrotzaurre, a także pierwszej oceny systemów energetycznych w tej dzielnicy. Oszczędności w wysokości 18% osiągnięte przy minimalnych inwestycjach zwiększyły prawdopodobieństwo, że w późniejszych fazach obszar ten naprawdę stanie się „eko-dzielnicą”.
Wyspa zrównoważona, innowacyjna i ośrodek uniwersytecki
Wyspa Zorrotzaurre będzie wyspą zaangażowaną w zrównoważony rozwój i ochronę środowiska. Ochrona otaczającego obszaru stanie się istotnym i wyróżniającym czynnikiem na tle innych miejsc. Jednocześnie ma być to miejsce przygotowane do biznesu i inwestycji, więc miasto Bilbao promuje tę przestrzeń wśród licznych lokalnych i międzynarodowych firm.
Oprócz działalności biznesowej i przedsiębiorczej, władze miasta chciałyby uczynić z Zorrotzaurre punkt odniesienia w sektorze szkolnictwa wyższego. Dlatego Bilbao zaprasza uniwersytety i ośrodki szkolnictwa wyższego do rozwijania projektów edukacyjnych w Zorrotzaurre.
Trend zintegrowanego miasta
Zorrotzaurre jest dziś kluczowym elementem transformacji Bilbao. Otwarcie historycznego kanału zapewniło wyspie jej pełną integrację z codziennym życiem miasta Bilbao. Ale to jeszcze nie wszystko, gdyż projekt Zorrotzaurre ciągle trwa, zaś jego celem jest nie tylko odzyskanie dawnej witalności i integracji, ale pójście o krok dalej. Mówi się, że Zorrotzaurre ma zaznaczyć trend w kierunku zintegrowanego miasta, który definiuje nowe sposoby życia i pracy w kontekście silnej i zróżnicowanej tożsamości lokalnej.